Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Παύση οριστική ποινικής διώξεως, Παραγραφή, Υπεξαγωγή εγγράφων.
Περίληψη:
Καταδικαστική απόφαση για υπεξαγωγή εγγράφων κατ' εξακολούθηση. Μοναδικός λόγος αναιρέσεως για έλλειψη ειδικής κι εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, σχετικά με το υποκειμενικού στοιχείο του υπερχειλούς δόλου (σκοπός βλάβης άλλου προσώπου). Δεκτός ο λόγος. Αναιρεί προσβαλλόμενη και παύει οριστικά την ποινική δίωξη λόγω παραγραφής.
Αριθμός 1328/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Χαράλαμπο Δημάδη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (κωλυομένου του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνου Κούκλη), ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, Βιολέττα Κυτέα, Γεώργιο Αδαμόπουλο, Αικατερίνη Βασιλακοπούλου - Κατσαβριά - Εισηγήτρια και Ιωάννη Γιαννακόπουλο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 22 Ιανουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Παντελή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση
του αναιρεσείοντος-κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Χαράλαμπο Καλαφάτη, για αναίρεση της με αριθμό 1208/2009 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών.
Με πολιτικώς ενάγουσα την Ανώνυμη ασφαλιστική εταιρεία με την επωνυμία "ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ Η ΕΘΝΙΚΗ", που εδρεύει στην ... και εκπροσωπείται νόμιμα, την οποία στο ακροατήριο εκπροσώπησε ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Δημήτριος Κουράκος. Το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 15 Σεπτεμβρίου 2009 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1427/2009.
Α φ ο ύ ά κ ο υ σ ε τους πληρεξουσίους δικηγόρους των διαδίκων που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ο οποίος πρότεινε να γίνει δεκτή η προκειμένη αίτηση αναιρέσεως και να παύσει οριστικώς η κατά του αναιρεσείοντος ασκηθείσα ποινική δίωξη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από το άρθρο 222 του ΠΚ, το οποίο προβλέπει και τιμωρεί το έγκλημα της υπεξαγωγής εγγράφου, σε συνδυασμό με το άρθρο 27 παρ.2 του ίδιου κώδικα, συνάγεται ότι το έγκλημα αυτό είναι έγκλημα σκοπού, για το οποίο ως πρόσθετο στοιχείο της υποκειμενικής υποστάσεως του απαιτείται σκοπός του δράστη να βλάψει τρίτο πρόσωπο. Ο σκοπός αυτός συνίσταται στη γνώση και τη θέληση του δράστη ότι με την υπεξαγωγή του εγγράφου (δηλαδή την απόκρυψη, βλάβη ή καταστροφή του) επέρχεται βλάβη σε τρίτο πρόσωπο, ως άμεση και απ' ευθείας συνέπεια της πράξεως της υπεξαγωγής και όχι άλλης ενέργειάς του, αδιάφορα αν επιτεύχθηκε ο σκοπός της βλάβης (η οποία μπορεί να είναι περιουσιακή ή ηθική), αφού το εν λόγω έγκλημα είναι απλής διακινδύνευσης που αποσκοπεί στην αχρήστευση του εγγράφου ως αποδεικτικού μέσου, ο σκοπός δε αυτός που συνιστά τον υπερχειλή δόλο, κατά το άρθρο 27 παρ.2 του ΠΚ, πρέπει να αιτιολογείται ειδικά.
Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα προκύψαντα από την αποδεικτική διαδικασία πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Στην προκειμένη περίπτωση το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών με την προσβαλλόμενη 1208/2009 απόφασή του καταδίκασε τον αναιρεσείοντα σε ποινή φυλακίσεως δέκα πέντε (15) μηνών για υπεξαγωγή εγγράφων, κατ' εξακολούθηση, "και συγκεκριμένα του ότι στην ... στις 23/5/2001 και στις 19/6/2001, με περισσότερες πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος και με σκοπό να βλάψει άλλον, απέκρυψε έγγραφα των οποίων δεν ήταν κύριος και ειδικότερα, αφού παρέλαβε στις 23/5/2001 από το Υποκατάστημα ... της μηνύτριας, εδρεύουσας στην ..., Ανώνυμης Ασφαλιστικής Εταιρείας με την επωνυμία "ΑΕΕΓΑ Η ΕΘΝΙΚΗ", τις ασυμπλήρωτες έντυπες αιτήσεις εκδόσεως επενδυτικού ομολόγου της μηνύτριας με τα στοιχεία ..., παρέδωσε το σύνολο αυτών στον πρώτο κατηγορούμενο ... καθιστώντας με τον τρόπο αυτό ανέφικτη τη χρήση τους από την μηνύτρια που διατηρούσε επ' αυτών δικαίωμα κυριότητας, την οποία σκόπευε να βλάψει". Στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης απόφασης, η οποία παραδεκτά επισκοπείται από τον Άρειο Πάγο για την έρευνα του λόγου αναιρέσεως, και συγκεκριμένα στην σελίδα 19 αυτού, εκτίθεται κατά πιστή μεταφορά ότι "τις αιτήσεις αυτές ο δεύτερος κατηγορούμενος (πρόκειται περί του αναιρεσείοντος) τις παρέδωσε στον πρώτο στις 20/6/2001, καθιστώντας με τον τρόπο αυτό ανέφικτη την χρήση τους από την μηνύτρια, η οποία διατηρούσε επ' αυτών δικαίωμα κυριότητας και την οποία σκόπευε να βλάψει, κατά τον τρόπο που εκτίθεται κατωτέρω", περαιτέρω δε στην σελίδα 21 του σκεπτικού εκτίθεται ότι "χαρακτηριστικό του δόλου του δεύτερου κατηγορουμένου (αναιρεσείοντα), είναι το κατατιθέμενο από την μάρτυρα ... γεγονός, ότι και τις δύο φορές που παρέλαβε από αυτήν τις έντυπες ασυμπλήρωτες αιτήσεις (στις 23/5/2001 και στις 19/6/2001, της απέκρυψε ότι ήδη (στις 22/5/2001) είχε καταγγελθεί η σύμβαση του με την μηνύτρια προβάλλοντας αστήρικτες δικαιολογίες για την παραλαβή τόσο μεγάλου αριθμού αιτήσεων ("ότι κινείται καλά το προϊόν"). Πέραν της αιτιολογίας αυτής, άλλη αιτιολογία, περιλαμβάνουσα τον σκοπό του αναιρεσείοντος να προκαλέσει με την πράξη της υπεξαγωγής των εγγράφων, βλάβη στην μηνύτρια, δεν εμπεριέχεται στην προσβαλλόμενη απόφαση. Κατά συνέπεια, η προσβαλλόμενη απόφαση δεν περιέχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία σε σχέση με τον υπερχειλή δόλο του αναιρεσείοντος, αφού δεν παρατίθενται σ' αυτήν πραγματικά περιστατικά από τα οποία να προκύπτει ο σκοπός του να βλάψει, με την απόκρυψη των εγγράφων, την πολιτικώς ενάγουσα εταιρεία με την επωνυμία " ΑΕΕΓΑ Η ΕΘΝΙΚΗ".
Πρέπει συνεπώς να γίνει δεκτός και ως ουσιαστικά βάσιμος ο προβαλλόμενος λόγος αναιρέσεως περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ του ΚΠΔ) σχετικά με το υποκειμενικό στοιχείο του υπερχειλούς δόλου, ο οποίος απαιτείται για την κατά νόμο θεμελίωση του εγκλήματος της υπεξαγωγής εγγράφων, για το οποίο καταδικάσθηκε ο αναιρεσείων, και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.
Κατά τα άρθρα 111, 112 και 113 του ΠΚ, το αξιόποινο εξαλείφεται με την παραγραφή, η οποία προκειμένου για πλημμελήματα είναι πέντε έτη και αρχίζει από τότε που τελέστηκε η πράξη. Η προθεσμία αναστέλλεται, για όσο χρόνο διαρκεί η κύρια διαδικασία και ωσότου να γίνει αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, πάντως όχι πέρα των τριών ετών για τα πλημμελήματα. Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 370 στοιχ. β και 511 του ΚΠΔ, προκύπτει ότι η παραγραφή, ως θεσμός δημόσιας τάξης, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάση της ποινικής διαδικασίας, ακόμη δε και στον Άρειο Πάγο, ο οποίος διαπιστώνοντας την συμπλήρωση της παραγραφής, οφείλει να αναιρέσει την προσβαλλόμενη απόφαση και να παύσει οριστικά την ποινική δίωξη, λόγω παραγραφής, εφόσον η αίτηση αναίρεσης είναι τυπικά παραδεκτή, για το λόγο ότι ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα και περιέχεται σ' αυτή, σύμφωνα με τα άρθρα 474 παρ. 2 και 509 του ΚΠΔ, ένας τουλάχιστον παραδεκτός λόγος αναίρεσης από αυτούς που περιοριστικά αναφέρονται στο άρθρο 510 του ίδιου κώδικα, ο οποίος κρίθηκε βάσιμος.
Στην προκειμένη περίπτωση από τον χρόνο τελέσεως της πράξεως (από 23/5/2001 έως 19/6/2001) για την οποία καταδικάστηκε ο αναιρεσείων, μέχρι σήμερα, έχει παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της οκταετίας, που συμπληρώθηκε μετά την δημοσίευση της προσβαλλόμενης, και συνεπώς έχει εξαλειφθεί το αξιόποινο της πράξεως, λόγω παραγραφής. Λαμβανομένου δε περαιτέρω υπόψη ότι η παραδεκτώς ασκηθείσα αναίρεση περιέχει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ.Δ' του ΚΠΔ σαφή και ορισμένο λόγο αναιρέσεως της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας σχετικά με το υποκειμενικό στοιχείο του υπερχειλούς δόλου, πρέπει να αναιρεθεί η απόφαση και να παύσει οριστικά η ποινική δίωξη που ασκήθηκε σε βάρος του αναιρεσείοντος.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμ. 1208/2009 απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών.
Παύει οριστικά την ποινική δίωξη που ασκήθηκε κατά του Χ, για την πράξη της υπεξαγωγής εγγράφων, κατ' εξακολούθηση, που τελέστηκε από αυτόν στην Αθήνα κατά το χρονικό διάστημα από 23/5/2001 έως 19/6/2001.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 17 Μαΐου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 30 Ιουνίου 2010.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ