Θέμα
Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Καθυστέρηση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, Ποινή, Νόμος επιεικέστερος, Αναίρεση μερική.
Περίληψη:
Μη έγκαιρη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών στο ΙΚΑ. Αξιόποινο μετά τον Ν. 3346/2005 μόνον αν οι εισφορές υπερβαίνουν στο σύνολό τους το ποσό των 2.000 ευρώ. Επιεικέστερος ο Ν. 3346/2005, της παλαιάς ρυθμίσεως. Εφαρμογή και στις τελεσθείσες προ της 17.6.2005 πράξεις. Το συνολικό ποσόν προσδιορίζεται από το συνολικό χρονικό διάστημα που ο υπόχρεος καθυστερεί την καταβολή και όχι από το ύψος της κατά μήνα οφειλής. Το όριο των 2.000 ευρώ αναφέρεται στο σύνολο των εργοδοτικών ή των εργατικών εισφορών και όχι στο άθροισμα και των δύο. Εσφαλμένη καταδίκη για μη καταβολή (υπεξαίρεση) εργατικών εισφορών, διότι δεν υφίσταται πλέον αξιόποινη πράξη αφού το σύνολο της αντίστοιχης οφειλής είναι μικρότερο των 2.000 ευρώ. Ορθή, όμως, καταδίκη για τη μη έγκαιρη καταβολή εργοδοτικών εισφορών το σύνολο των οποίων είναι μεγαλύτερο των 2.000 ευρώ. Αναιρεί εν μέρει και αθωώνει τον αναιρεσείοντα ως προς υπεξαίρεση, αναιρεί και για συνολική ποινή.
Αριθμός 549/2008
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Μιχαήλ Δέτση, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Γρηγόριο Μάμαλη, Θεοδώρα Γκοΐνη-Εισηγήτρια, Βασίλειο Κουρκάκη και Ελευθέριο Μάλλιο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 14 Νοεμβρίου 2007, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Στέλιου Γκρόζου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ1, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ιωάννη Κωνσταντίνου, περί αναιρέσεως της 6907/2006 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 19 Σεπτεμβρίου 2006 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1592/06.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά την παραγρ. 1 του άρθρου 1 του ΑΝ 86/1967, τιμωρείται με τις στη διάταξη αυτή ποινές, όποιος υπέχει νόμιμη υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών που βαρύνουν τον ίδιο (εργοδοτικών), ασχέτως ποσού, προς τους υπαγόμενους στο Υπουργείο Εργασίας κάθε φύσεως Οργανισμούς Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ασφαλίσεως ή Ειδικούς Λογαριασμούς και δεν τις καταβάλλει στους Οργανισμούς αυτούς εντός μηνός αφότου κατέστησαν απαιτητές, κατά δε την παρ. 2 του ίδιου άρθρου και νόμου τιμωρείται για υπεξαίρεση, με τις στην εν λόγω διάταξη ποινές, όποιος παρακρατεί ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων σ' αυτόν (εργατικές), με σκοπό αποδόσεως τους στους κατά την παραγρ. 1 Οργανισμούς, και δεν καταβάλλει ή δεν αποδίδει αυτές στους Οργανισμούς αυτούς εντός μηνός αφότου κατέστησαν απαιτητές. Περαιτέρω από τη διάταξη του άρθρου 33 του Ν. 3346/2005, που ορίζει ότι, για την εφαρμογή των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 1 του ΑΝ 86/1967, απαιτείται το ποσόν των ασφαλιστικών εισφορών που βαρύνουν τον υπόχρεο (εργοδοτικών), καθώς και των παρακρατουμένων ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων να υπερβαίνει συνολικώς τα 2000 Ευρώ, προκύπτει ότι α) το όριο των 2.000 ευρώ αναφέρεται στο συνολικό ποσόν των κατά περίπτωση εισφορών, εργοδοτικών ή εργατικών, αφού πρόκειται για δύο αυτοτελή εγκλήματα, η αντικειμενική υπόσταση των οποίων συγκροτείται από διαφορετικά πραγματικά περιστατικά, β) αν το συνολικώς οφειλόμενο ποσόν εισφορών, εργοδοτικών ή εργατικών, είναι μικρότερο των 2.000 ευρώ, δεν θεμελιώνεται αξιόποινη πράξη μη έγκαιρης καταβολής εργοδοτικών ή παρακρατήσεως εργατικών εισφορών, γ) η εν λόγω διάταξη είναι επιεικέστερη από την προηγούμενη, αφού απαιτεί επιπροσθέτως η οφειλή να υπερβαίνει το ποσόν των 2.000 ευρώ και επομένως, ενόψει της διατάξεως του άρθρου 2 παρ. 1 ΠΚ, εφαρμόζεται και για τις πράξεις που τελέσθηκαν πριν από τη θέση της σε ισχύ, στις 17-6-2005 και δ) το συνολικό ποσόν της οφειλής προσδιορίζεται από το συνολικό χρονικό διάστημα, κατά το οποίο ο υπόχρεος καθυστερεί την καταβολή των εισφορών και όχι από το ύψος της κατά μήνα οφειλής.
Στην προκείμενη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη 6907/2006 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, ο αναιρεσείων καταδικάσθηκε για μη έγκαιρη καταβολή στο ΙΚΑ εργοδοτικών αφενός και εργατικών αφετέρου ασφαλιστικών εισφορών και του επιβλήθηκαν, αντιστοίχως, φυλάκιση τριών μηνών και χρηματική ποινή 200 ευρώ και φυλάκιση έξι μηνών και χρηματική ποινή 200 ευρώ, συνολικώς δε φυλάκιση επτά μηνών και χρηματική ποινή 300 ευρώ. Συγκεκριμένα, καταδικάσθηκε για το ότι στη ......., κατά το διάστημα από 1-7-2003 έως 31-12-2003, ως υπεύθυνος εργοδότης και δη ως νόμιμος εκπρόσωπος της εδρεύουσας στη ..... εταιρίας "......... ΕΠΕ", δεν κατέβαλε στο ΙΚΑ τις ασφαλιστικές εισφορές για τους μισθωτούς που απασχολήθηκαν κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα στην υπ' αυτού εκπροσωπούμενη επιχείρηση, συνολικού ποσού 4.190,26 ευρώ, οι οποίες ήταν καταβλητέες, κατά τα μικρότερα, αντιστοιχούντα σε καθένα μήνα του χρονικού αυτού διαστήματος, κονδύλιά τους, εντός τριάντα ημερών από το ημερολογιακό τέλος κάθε μήνα στον οποίο πραγματοποιήθηκε η εργασία, και ειδικότερα Α) δεν κατέβαλε στον ανωτέρω Οργανισμό τις βαρύνουσες την υπ' αυτού εκπροσωπούμενη ως άνω εταιρία εργοδοτικές εισφορές, ανερχόμενες για το άνω διάστημα σε 2.793,51 ευρώ και Β) παρακράτησε ασφαλιστικές εισφορές των εργασθέντων στην υπ' αυτού εκπροσωπούμενη επιχείρηση (εργατικές), ανερχόμενες για το άνω διάστημα σε 1396,75 ευρώ, και δεν τις απέδωσε στον ανωτέρω Οργανισμό, όπως είχε υποχρέωση. Εφόσον, όμως, κατά τη δημοσίευση της προσβαλλόμενης αποφάσεως ίσχυε ήδη η επιεικέστερη διάταξη του άρθρου 33 του Ν. 3346/2005, που προεκτέθηκε, το δε ποσόν των εργατικών εισφορών, που φέρονται ότι παρακρατήθηκαν και δεν αποδόθηκαν στο ΙΚΑ, δεν υπερβαίνει συνολικώς τα 2.000 ευρώ, έπεται ότι το Εφετείο, με το να καταδικάσει τον αναιρεσείοντα και για την παρακράτηση (υπεξαίρεση) των εργατικών αυτών εισφορών, η οποία είχε καταστεί ανέγκλητη κατά τα προεκτεθέντα, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφήρμοσε, κατά τούτο, τις ως άνω διατάξεις των άρθρων 1 παρ. 2 του ΑΝ 86/1967 και 33 του Ν. 3346/2005. Αντιθέτως, ορθώς ερμήνευσε και εφάρμοσε τη διάταξη της παραγ. 2 του ίδιου άρθρου 1 του Ν. 86/1967 και εκείνη του άρθρου 33 του Ν. 3346/2005, με το να καταδικάσει τον αναιρεσείοντα για μη καταβολή εργοδοτικών εισφορών, αφού το σύνολο των εν λόγω εργοδοτικών εισφορών που δέχθηκε ως οφειλόμενες, το οποίο και λαμβάνεται υπόψη κατά τα εκτεθέντα και όχι το ποσόν της οφειλής κάθε μήνα όπως υποστηρίζει ο αναιρεσείων, υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ, ανερχόμενο σε 2.793,51 ευρώ. Επομένως, καθόσον αφορά στην καταδίκη του αναιρεσείοντος και για την πράξη της παρακρατήσεως των εργατικών εισφορών, ο εκ του άρθρου 510 παρ.1 στοιχ. Ε' ΚΠοινΔ λόγος αναιρέσεως είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός, ενώ, καθόσον αφορά στην καταδίκη του αναιρεσείοντος για την πράξη της μη καταβολής των εργοδοτικών εισφορών, ο ίδιος λόγος είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί. Ακολούθως, πρέπει, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση εν μέρει, ως προς την καταδίκη του αναιρεσείοντος για την παρακράτηση των εργατικών εισφορών και, σύμφωνα με το άρθρο 518 παρ.1 ΚΠοινΔ, να κηρυχθεί αθώος της πράξεως αυτής, αφού, όπως προαναφέρθηκε, κατ' εφαρμογήν της ανωτέρω επιεικέστερης διατάξεως, η πράξη αυτή δεν ήταν αξιόποινη κατά το χρόνο δημοσιεύσεως της προσβαλλόμενης αποφάσεως. Περαιτέρω, η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να αναιρεθεί και ως προς τις διατάξεις της περί επιβολής ποινής για την πράξη ως προς την οποία κηρύσσεται αθώος ο αναιρεσείων (φυλακίσεως έξι μηνών και χρηματικής 200 ευρώ) και περί συνολικής ποινής (φυλακίσεως επτά μηνών και χρηματικής 300 ευρώ), αφού για τον καθορισμό της δεύτερης συνυπολογίσθηκε και η πρώτη. Μετά ταύτα απομένει προς έκτιση η προ του καθορισμού συνολικής ποινής ποινή, που επιβλήθηκε για την πράξη της μη καταβολής των εργοδοτικών εισφορών, ήτοι φυλάκιση τριών μηνών και χρηματική ποινή 200 ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί εν μέρει την 6907/2006 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης ως προς τις διατάξεις της με τις οποίες α) κήρυξε ένοχο τον αναιρεσείοντα για παρακράτηση (υπεξαίρεση) εργατικών εισφορών ποσού 1396,75 ευρώ, οφειλομένων στο ΙΚΑ, β) επέβαλε στον αναιρεσείοντα για την πράξη αυτή ποινή φυλακίσεως έξι μηνών και χρηματική ποινή διακοσίων ευρώ και γ) καθόρισε κατά του αναιρεσείοντος συνολική ποινή φυλακίσεως επτά μηνών και συνολική χρηματική ποινή 300 ευρώ, μετά την προσμέτρηση στην ποινή βάση (φυλακίσεως 6 μηνών και χρηματικής ποινής 200 ευρώ) της συντρέχουσας ποινής των 3 μηνών και χρηματικής ποινής 200 ευρώ, που επιβλήθηκε για την πράξη της παραβάσεως του άρθρου 1 παρ. 1 ΑΝ 86/1967.
Κηρύσσει αθώο τον αναιρεσείοντα της πράξεως της παρακρατήσεως οφειλομένων στο ΙΚΑ εργατικών εισφορών, ποσού 1396,75 ευρώ, όπως η πράξη αυτή περιγράφεται ειδικότερα στην αναιρούμενη απόφαση. Και
Απορρίπτει κατά τα λοιπά την από 19 Σεπτεμβρίου 2006 αίτηση του Χ1, περί αναιρέσεως της αυτής ως άνω 6907/2006 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 27 Φεβρουαρίου 2008. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 5 Μαρτίου 2008.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ