Θέμα
Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Εκβίαση, Πλάνη νομική.
Περίληψη:
Εκβίαση. Έννοια. Εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης. Πότε υπάρχει εκ πλαγίου παράβαση. Ο ισχυρισμός περί πραγματικής πλάνης είναι αυτοτελής και πρέπει να υποβληθεί κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, αλλιώς το Δικαστήριο δεν είχε υποχρέωση να απαντήσει. Απορρίπτει αίτηση.
Αριθμός 867/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
E' Πoινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Χαράλαμπο Δημάδη, Βιολέττα Κυτέα, Γεώργιο Αδαμόπουλο-Eισηγητή και Αικατερίνη Βασιλακοπούλου-Κατσαβριά, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 19 Φεβρουαρίου 2010, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση
του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Κωνσταντίνο Κούτρα, περί αναιρέσεως της 4963/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών. Το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 27 Οκτωβρίου 2009 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1543/09.
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και την Αντεισαγγελέα, η οποία πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 385 παρ. 1 του ΠΚ, όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 380 με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος ή άλλος παράνομο περιουσιακό όφελος, εξαναγκάζει κάποιον με βία ή με απειλή σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή από την οποία επέρχεται ζημία στην περιουσία του εξαναγκαζομένου ή άλλου τιμωρείται: α).....
γ) σε κάθε άλλη περίπτωση τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. Η καταδικαστική απόφαση για να έχει την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, πρέπει να αναφέρονται σε αυτήν τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχθηκαν κατά την ακροαματική διαδικασία με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις και από τα οποία το δικαστήριο που την εξέδωσε, συνήγαγε την ύπαρξη των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος για το οποίο καταδικάστηκε ο κατηγορούμενος, τα αποδεικτικά μέσα γενικώς κατά το είδος τους, χωρίς να εκτίθεται τι προέκυψε χωριστά από το καθένα και οι συλλογισμοί με βάση τους οποίους έγινε η υπαγωγή των περιστατικών αυτών στις ποινικές διατάξεις που εφαρμόσθηκαν. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό της αποφάσεως που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως αποτελεί και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλμένη ερμηνεία υπάρχει όταν ο Δικαστής αποδίδει στο νόμο διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υπάρχει όταν το Δικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχτηκε ότι αποδείχτηκαν στη διάταξη που εφαρμόστηκε. Εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διάταξης, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 5 10 παρ. 1 στοιχ. Ε' του ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως υπάρχει όχι μόνο όταν το δικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά, που δέχθηκε ως αποδεδειγμένα στη διάταξη που εφαρμόστηκε αλλά και όταν η διάταξη αυτή παραβιάστηκε εκ πλαγίου, όταν δηλαδή το πόρισμα της απόφασης που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό του διατακτικού με το σκεπτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από τον Άρειο Πάγο της ορθής ή μη εφαρμογής του νόμου, οπότε η απόφαση στερείται νόμιμης βάσης. Στην προκειμένη περίπτωση, από το σκεπτικό της 4963/ 2009 προσβαλλόμενης απόφασης, το Τριμελές Εφετείο Αθηνών μετά τη συνεκτίμηση όλων των αποδεικτικών μέσων που προσδιορίζονται κατ' είδος, δέχτηκε ανέλεγκτος, ότι "Ο κατηγορούμενος ήταν καθηγητής στο ΙΕΚ ... στο μάθημα "Οργάνωση - Λειτουργία Αποθήκης - Αρχές Κοστολόγησης", το οποίο δίδασκε επί τρίωρο εβδομαδιαίως στο Β' εξάμηνο του τμήματος "Βοηθός Μαγειρικής Τέχνης" . Ήδη δεν διδάσκει πλέον, εργάζεται ως πλήρωμα ασθενοφόρου νοσοκομείου και παραλλήλως σπουδάζει στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου. Σε περίοδο εξετάσεων ο κατηγορούμενος είχε τηλεφωνικές επαφές με φοιτητές που υστερούσαν στο μάθημα του και δεν είχαν γράψει καλά στις εξετάσεις, στους οποίους ανέφερε, με σκοπό να προσπορισθεί οικονομικό όφελος, ότι θα τους προβίβαζε εάν του κατέβαλαν σε λογαριασμό του στην Εθνική Τράπεζα 50 ΕΥΡΩ για κάθε βαθμό που απαιτείτο για να περάσουν το μάθημα. Ο φοιτητής Β ενέδωσε και κατέθεσε στο λογαριασμό του κατηγορουμένου το ποσό των 150 ΕΥΡΩ στις 18-6-2003. Ποσό κατά το οποίο επήλθε αντίστοιχη ζημία στην περιουσία του άνω φοιτητή αφού αυτός οπωσδήποτε δεν το όφειλε στον καθηγητή του. Για τους αναφερόμενους στο κατηγορητήριο λοιπούς φοιτητές, ο κατηγορούμενος έχοντας αποφασίσει να τελέσει το αδίκημα της εκβίασης, με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος παράνομο περιουσιακό όφελος, προέβη με την άνω συμπεριφορά του σε αρχή εκτέλεσης της πράξης της εκβίασης δηλαδή να τους εξαναγκάσει στην άνω ενέργεια που ζημιώνει την περιουσία τους, πλην όμως η πράξη του δεν ολοκληρώθηκε και παρέμεινε ως προς αυτούς στο στάδιο της απόπειρας, όχι από βούληση του κατηγορουμένου, αλλά από εξωτερικά εμπόδια διότι οι φοιτητές αυτοί δεν υπέκυψαν στις απαιτήσεις του και τον κατήγγειλαν στη Διευθύντρια του ΙΕΚ, η οποία κατέθεσε στο ακροατήριο όλα τα όσα άνω περιστατικά που αποδείχθηκαν. Επιπλέον κατέθεσε ότι ο κατηγορούμενος δίδασκε με το καθεστώς του ωρομίσθιου και πληρωνόταν με καθυστέρηση μετά από δυο χρόνια, δηλαδή οικονομικά βρισκόταν σε δυσχέρεια. Ότι μετά την αποκάλυψη της ενέργειας του κατηγορουμένου από τους φοιτητές, αυτός αμέσως το παραδέχθηκε και επέστρεψε τα άνω χρήματα που έλαβε. Κατόπιν αυτών, ο κατηγορούμενος πρέπει να κηρυχθεί ένοχος των πράξεων που του αποδίδονται με το ελαφρυντικό ότι επέδειξε ειλικρινή μετάνοια και επεδίωξε να άρει και να μειώσει τις συνέπειες αυτών του άρθρου 84 παρ.2δ Π.Κ. ". Ακολούθως, το Δικαστήριο κήρυξε ένοχο τον αναιρεσείοντα της πράξεως ο της εκβίασης τετελεσμένης και σε απόπειρα κατ' εξακολούθηση με το ακόλουθο διατακτικό
Κηρύσσει τον κατηγορούμενο ένοχο με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας, του ότι: στην ... στις 17-6-2003 τέλεσε τις ακόλουθες Α) με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος παράνομο περιουσιακό όφελος εξανάγκασε άλλον σε πράξη, από την οποία επήλθε ζημία στην περιουσία του εξαναγκαζόμενου και συγκεκριμένα, ως εκπαιδευτής του μαθήματος "Οργάνωση-Λειτουργία Αποθήκης-Αρχές Κοστολόγησης" το οποίο είναι τρίωρο μάθημα εβδομαδιαίως Β Εξαμήνου, στο τμήμα "Βοηθός Μαγειρικής Τέχνης" του Ι.Ε.Κ. ..., ζήτησε από τον καταρτιζόμενο Β, να καταθέσει στον υπ' αριθμ. ... λογαριασμό του στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος το ποσό των 150 Ευρώ, για να τον πριμοδοτήσει με προβιβάσιμο βαθμό στο ανωτέρω μάθημα. Έτσι, τον εξανάγκασε να προβεί στις 18-6-2003 στην κατάθεση του ανωτέρω χρηματικού ποσού, πράξη από την οποία επήλθε αντίστοιχη ζημία στην περιουσία του. Β) με περισσότερες από μία πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ιδίου εγκλήματος, έχοντας αποφασίσει να τελέσει το πλημμέλημα της εκβίασης, με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος παράνομο περιουσιακό όφελος επιχείρησε πράξη που συνιστά αρχή εκτέλεσης της ανωτέρω αξιόποινης πράξης, δηλαδή να εξαναγκάσει άλλους τους σε πράξη, από την οποία θα επερχόταν ζημία στην περιουσία τους, πλην όμως δεν την ολοκλήρωσε, όχι από δική του βούληση, αλλά από εξωτερικά εμπόδια και συγκεκριμένα έχοντας τον παραπάνω σκοπό ως εκπαιδευτής του μαθήματος "Οργάνωση-Λειτουργία Αποθήκης-Αρχές Κοστολόγησης" Β' Εξαμήνου, στο τμήμα "Βοηθός Μαγειρικής Τέχνης" του Ι.Ε.Κ. ..., ζήτησε από τους καταρτιζόμενους ..., να καταθέσουν στον υπ' αριθμ. ... λογαριασμό του στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ή στον υπ' αριθμ. ... λογαριασμό του στην Εμπορική Τράπεζα, το ποσό των 50 Ευρώ για κάθε βαθμολογική μονάδα που χρειαζόταν για να περάσουν το μάθημά του, και να πριμοδοτήσει με προβιβάσιμο βαθμό. Όμως, δεν ολοκλήρωσε την πράξη του, καθώς οι ανωτέρω καταρτιζόμενοι δεν υπέκυψαν στις απαιτήσεις του και τον κατήγγειλαν στη Διευθύντρια του Ι.Ε.Κ. Με τις παραδοχές αυτές, που διαλαμβάνονται στο σκεπτικό σε συνδυασμό με αυτά που αναφέρονται στο διατακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης, που παραδεκτά αλληλοσυμπληρώνονται, το Δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφαση του την απαιτούμενη από τις διατάξεις του Συντάγματος και του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού αναφέρονται σε αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχτηκαν κατά την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος αυτού, οι αποδείξεις από τις οποίες συνήγαγε τα περιστατικά αυτά και οι σκέψεις με τις οποίες υπήγαγε τα περιστατικά αυτά στην άνω διάταξη του ΠΚ την οποία ορθώς ερμήνευσε και εφήρμοσε. Ειδικότερα αναφέρεται ο τρόπος τέλεσης των πράξεων αυτών αφού διαλαμβάνονται τα αντικειμενικά και υποκειμενικά στοιχεία τελέσεως αυτών, προκύπτει δε σαφώς ότι προς τέλεση τούτων εξανάγκασε τον παθόντα με απειλή στην πράξη της καταβολής του αναφερομένου ποσού και δι' απειλής επιχείρησε να εξαναγκάζει τους λοιπούς παθόντες στην καταβολή των αναφερομένων ποσών, πράξεων εκ των οποίων αντιστοίχως επήλθε ζημία στην περιουσία του εξαναγκασθέντος φοιτητή και επιχείρησε δι' απειλής σε καταβολή του αναφερομένου ποσού από τους λοιπούς παθόντες. Ο υπονοούμενος αυτοτελής ο ισχυρισμός περί πραγματικής του πλάνης που υποβλήθηκε κατά την απολογία του στο ακροατήριο του Δικαστηρίου της ουσίας δεν προβλήθηκε κατά τρόπο σαφή και ορισμένο και έτσι το Δικαστήριο δεν είχε υποχρέωση να απαντήσει ή να δικαιολογήσει ειδικά την σιωπηρή απόρριψη του. Όθεν οι περί του αντιθέτου εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' και Ε' ΚΠΔ λόγοι αναιρέσεως περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής του νόμου είναι αβάσιμοι.
Συνεπώς η αίτηση αναίρεσης πρέπει αν απορριφθεί και καταδικαστεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ. 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 27-10-2009 αίτησης του Χ, κατοίκου ..., για αναίρεση της 49637 2009 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών. Και Επιβάλλει στον αναιρεσείοντα τα δικαστικά έξοδα που ανέρχονται σε διακόσια είκοσι (220) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 16 Απριλίου 2010.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 30 Απριλίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ