Θέμα
Δασικά αδικήματα.
Περίληψη:
Στοιχεία παράνομης εκχερσώσεως δάσους ή δασικής εκτάσεως. Αιτιολογημένη καταδίκη για παράβαση του άρθρου 71 παρ. 3 του Ν. 998/1979 του κατηγορουμένου, ο οποίος εκχέρσωσε παράνομα με σκαπτικό μηχάνημα δασική έκταση, που καλυπτόταν από κέδρα, δρυς και πλατάνους, χωρίς άδεια της αρχής (δασικής). Η ποινική δίωξη κινήθηκε αυτεπαγγέλτως, ύστερα από την αναφορά των δασοφυλάκων ότι διαπράχθηκε η αξιόποινη πράξη της εκχερσώσεως δασικής εκτάσεως από τον κατηγορούμενο. Πότε είναι αναγκαία η ακριβής αναφορά του χρόνου τελέσεως της πράξεως, αρκούντως προς τούτο να αναφέρεται χρονικό διάστημα κατά το οποίο τελέστηκε η πράξη, εφόσον δεν εξακριβώθηκε ο ακριβής χρόνος και δεν τίθεται θέμα παραγραφής. Αβάσιμα ο αιτών ισχυρίζεται μη ορθή εφαρμογή και εσφαλμένη ερμηνεία των άνω διατάξεων, από το δικάσαν δικαστήριο. Απορρίπτει αίτηση αναιρέσεως.
ΑΡΙΘΜΟΣ 1055/2012
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ζ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Νικόλαο Ζαΐρη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γεωργία Λαλούση, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο- Εισηγητή, Ανδρέα Ξένο και Αθανάσιο Γεωργόπουλο, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 8 Φεβρουαρίου 2012, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανασίου Κονταξή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χρήστου Πήτα, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Μ. Τ. του Γ., κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Παύλο Σφέτσιο, περί αναιρέσεως της με αριθμό 1494/2010 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καρδίτσας.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Καρδίτσας, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων -κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 25 Φεβρουαρίου 2011 αίτησή του η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 359/2011.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το αρ. 71 παρ. 3 του Ν. 998/1979 "περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γενεί εκτάσεων της χώρας", όπως η παρ. 3 αντικαταστάθηκε με το αρ. 46 παρ. 2 Ν. 2145/1993, "όποιος εκχερσώνει παράνομα δάσος η δασική έκταση, όποιος καλλιεργεί έκταση που έχει εκχερσωθεί παράνομα η παραβλάπτει καθ' οιονδήποτε τρόπο την κατά προορισμό χρήση του δάσους ή δασικής εκτάσεως, καθώς και όποιος ενεργεί επί εκχερσωθείσης παράνομα εκτάσεων πράξεις διακατοχής, τιμωρείται με τις ποινές της παρ. 1 του παρόντος άρθρου (φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή οπό 500.000 μέχρι 5.000.000 δραχμές). Κατά το αρ. 3 παρ. 1 Ν. 998/1979 "ως δάσος νοείται πάσα έκτασις της επιφάνειας του εδάφους, η οποία καλύπτεται εν όλω η σποραδικώς υπό αγρίων ξυλωδών φυτών οιονδήποτε διαστάσεων και ηλικίας αποτελούντων ως εκ της μεταξύ των αποστάσεως και αλληλεπιδράσεων οργανικήν ενότητα η οποία δύναται να προσφέρει προϊόντα εκ των ως άνω φυτών εξαγόμενα ή να συμβάλει εις την διαιτήρησιν της φυσικής και βιολογικής ισορροπίας ή να εξυπηρετήσει εις την διαβίωσιν του ανθρώπου εντός του φυσικού περιβάλλοντος". Κατά την παράγραφο 2 του άνω άρθρου "ως δασική έκταση νοείται πάσα έκτασης καλυπτόμενη υπό αραιάς ή πενιχράς υψηλής βλαστήσεως και δυναμένη να εξυπηρετήσει μίαν ή περισσοτέρας των εν τη προηγουμένη παραγράφω λειτουργιών". Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι στοιχεία της αντικειμενικής υποστάσεως του ανωτέρω εγκλήματος είναι η παράνομη εκχέρσωση δάσους ή δασικής εκτάσεως όπως οι έννοιες τους προσδιορίζονται στις παραγράφους 1 και 2 του αρ.3 του ιδίου νόμου, η καλλιέργεια της έκτασης που εκχερσώθηκε παράνομα, η πρόκληση βλάβης καθ' οιονδήποτε τρόπο της κατά προορισμό χρήσης του δάσους ή της δασικής έκτασης και η ενέργεια σε εκχερσωθείσα έκταση πράξεων διακατοχής. Στοιχείο της αντικειμενικής υποστάσεως του εγκλήματο5 της παράνομης εκχέρσωσης δάσους η δασικής εκτάσεως δεν αποτελεί ο προορισμός του ποσοστού πυκνότητας βλάστησης και να χαρακτηρίζεται ανάλογα με αυτό μια έκταση ως δάσος ή ως δασική. Εξάλλου, η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη, κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠοινΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από άρθρο 510 παρ .1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σε αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του Δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού με το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και σε σχέση με τα αποδεικτικά μέσα τι ρέπει να προκύπτει με βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί όλα στο σύνολο τους και όχι ορισμένα μόνο από αυτά. Για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να μνημονεύονται όλα, έστω κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα, κλπ.), χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και μνείας του τι προέκυψε χωριστά από καθένα από αυτά, ενώ το γεγονός ότι εξαίρονται ορισμένα αποδεικτικά μέσα δεν υποδηλώνει ότι δεν λήφθηκαν υπόψη τα άλλα. Δεν αποτελούν όμως λόγους αναιρέσεως η εσφαλμένη εκτίμηση εγγράφων, η εσφαλμένη αξιολόγηση των καταθέσεων των μαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της μεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του Δικαστηρίου της ουσίας. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Ε' ΚΠοινΔ λόγο αναιρέσεως αποτελεί και η εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλμένη ερμηνεία υπάρχει όταν ο Δικαστής αποδίδει στο νόμο διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει, ενώ εσφαλμένη εφαρμογή υπάρχει όταν το Δικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχτηκε ότι αποδείχθηκαν στη διάταξη που εφαρμόσθηκε. Περίπτωση δε εσφαλμένης εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως συνιστά και η εκ πλαγίου παραβίαση της διατάξεως αυτής, η οποία υπάρχει, όταν στο πόρισμα της αποφάσεως, που περιλαμβάνεται στο συνδυασμό του αιτιολογικού με το διατακτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήματος, έχουν εμφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής του νόμου, οπότε η απόφαση στερείται νόμιμης βάσεως.-
Στην προκειμένη περίπτωση με την προσβαλλόμενη 1494/2010 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καρδίτσας, που δίκασε σε δεύτερο βαθμό, ο αναιρεσείων κηρύχθηκε ένοχος, παράνομης εκχέρσωσης δάσους και του επιβλήθηκε ποινή φυλακίσεως ενός (1) έτους η εκτέλεση της οποίας ανεστάλη για μια τριετία καθώς και χρηματική ποινή τριών χιλιάδων (3.000) ΕΥΡΩ, όπως προκύπτει από το σκεπτικό, σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλόμενης αποφάσεως, το δικάσαν Τριμελές Πλημ/κείο, μετά από εκτίμηση και αξιολόγηση των αναφερομένων αποδεικτικών μέσων, δέχθηκε, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί πραγμάτων κρίση του, κατά λέξη τα εξής: "ο κατηγορούμενος, στη δασική θέση ¨Κούρτη¨ του δημοτικού δάσους Πευκόφυτου; κατά το χρονικό διάστημα από το Μάρτιο του 2004 έως στις 25-1-2007 και σε ημερομηνία που δεν προέκυψε επακριβώς στο ακροατήριο, προέβη σε παρανόμι] εκχέρσωση δάσους και συγκεκριμένα με εκσκαπτικό μηχάνημα εκχέρσωσε δασική έκταση 128 τ.μ. όπου φύονταν κέδρα, δρυς και πλάτανοι χωρίς άδεια της αρμόδιας δασικής αρχής. Αυτό προκύπτει με σαφήνεια από τις καταθέσεις των δασοφυλάκων-μαρτύρων κατηγορίας. Για το λόγο αυτό, πρέπει να κηρυχθεί ένοχος της ως άνω άδικης πράξης, η οποία διώκεται αυτεπαγγέλτως, απορριπτόμενου του σχετικού ισχυρισμού του κατηγορουμένου".
Μετά από αυτά, το άνω Δικαστήριο έκρινε ένοχο τον κατηγορούμενο και ήδη αναιρεσείοντα της παραπάνω αξιόποινης πράξεως και ειδικότερα, του ότι " κατά τον παραπάνω τόπο και χρόνο εκχέρσωσε παράνομα δασική έκταση και συγκεκριμένα με εκσκαπτικό μηχάνημα εκχέρσωσε δασική έκταση 128 τ.μ. όπου φύονταν κέδρα, δρυς και πλάτανοι χωρίς άδεια της αρμόδιας δασικής αρχής." Με βάση τις παραπάνω παραδοχές το Δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφαση τ:ου την απαιτούμενη από τις αναφερόμενες διατάξεις του Συντάγματος και του Κ.Π.Δ. ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού, εκθέτει σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του άνω εγκλήματος για το οποίο καταδικάστηκε ο αναιρεσείων, τις αποδείξεις από τις οποίες συνήγαγε τα περιστατικά αυτά και τους συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 18 εδ. β', 26 παρ.1α, 27 παρ.1 ΠΚ, 713 και 1 σε συνδ. με 3 παρ. 1 και 2 Ν. 998/79, ως οι παρ. 1 και 3 αντικ. με 46 παρ. 1, 2 Ν. 2145/93 και οι παρ. 1 και 2 άρθρ. 3 αντικ. με 1 παρ. 1 Ν. 3208/03, τις οποίες ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε, χωρίς να τις παραβιάσει ούτε ευθέως, ούτε εκ πλαγίου και χωρίς να στερήσει έτσι την απόφαση από νόμιμη βάση. Ειδικότερα, αναφέρονται στην αιτιολογία της αποφάσεως του πιο πάνω Δικαστηρίου τα αποδεικτικά μέσα κατά το είδος τους (μάρτυρες, έγγραφα- εκπροσωπήθηκε ο κατηγορούμενος.), από τα οποία το Δικαστήριο συνήγαγε τα περιστατικά που εκτέθηκαν και οδηγήθηκε στην καταδικαστική του κρίση, ενώ δεν υπήρχε κατά νόμο, ανάγκη να τα παραθέσει αναλυτικά και να εκθέσει τι προκύπτει χωριστά από το καθένα από αυτά. Και συγκεκριμένα, κατά τρόπο σαφή και πλήρη, αναφέρονται όλα τα στοιχεία που συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος για το οποίο αυτός καταδικάστηκε, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν αυτά και οι σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή των περιστατικών που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική διάταξη που εφαρμόστηκε, χωρίς να εμφιλοχωρήσουν ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά. Για την πληρότητα δε της αιτιολογίας, είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού και διατακτικού, που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Είναι αβάσιμες και πρέπει να απορριφθούν, οι επιμέρους αντίθετες αιτιάσεις του αναιρεσείοντος και συγκεκριμένα, ότι: υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας, διότι δεν αναφέρονται τα χαρακτηριστικά της δασικής εκτάσεως, περιέχει δε και αντιφατική αναφορά "δάσος" ή "δασική έκταση". Όμως, η προσβαλλόμενη απόφαση, περιέχει τα χαρακτηριστικά της δασικής εκτάσεως, όπως αυτά απαιτούνται από το άρθρο 3 Ν. 998/79, από το είδος δε των αναφερομένων δένδρων, με σαφήνεια προκύπτουν και οι λειτουργίες της δασικής εκτάσεως. Όπως επίσης προκύπτει από την αυτή απόφαση, ο αναιρεσείων κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε για εκχέρσωση δασικής εκτάσεως, η δε μνεία "δάσους" δεν έχει έννομη επιρροή, αφού κατ' άρθρο 71 παρ.3 του Ν. 998/79 (όπως ισχύει) τιμωρείται με την αυτή ποινή "όποιος εκχερσώνει παράνομα δάσος ή δασική έκταση" ενώ κατά την παρ. 1 του αυτού άρθρου ορίζεται ότι " ως δάσος νοείται πάσα έκτασις η οποία ...". Η αιτίαση του επίσης ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν απάντησε σε ισχυρισμό του ότι δεν προκύπτει ο χρόνος τελέσεως της άνω πράξεως και ότι δεν ασκήθηκε μήνυση, εκτός του ότι δεν συνιστά έλλειψη αιτιολογίας, είναι αβάσιμος, αφού ρητά αναφέρεται στην απόφαση ο χρόνος τελέσεως της άνω αξιόποινης πράξεως, αρκούσιας και της αναφοράς της χρονικής διάρκειάς του, αφού αναφέρεται ότι δεν εξακριβώθηκε ο ακριβής χρόνος και δεν τίθεται θέμα παραγραφής (εξαλείψεως του αξιοποίνου). Δεν απαιτείται δε μήνυση για την άσκηση της ποινικής διώξεως, αφού η άνω πράξη διώκεται αυτεπαγγέλτως (ΚΠΔ 36).-
Επομένως, οι από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' και Ε' ΚΠΔ λόγοι αναιρέσεως της κρινόμενης αιτήσεως, με τους οποίους αποδίδονται στην προσβαλλόμενη απόφαση οι πλημμελείς της ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, αλλά και της ελλείψεως νόμιμης βάσεως, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Κατά τα λοιπά, με τους πιο πάνω λόγους αναιρέσεως, πλήττεται απαραδέκτως η άνω απόφαση για εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων και των πραγματικών περιστατικών.
Κατόπιν αυτών, εφόσον δεν υπάρχει άλλος παραδεκτός λόγος αναιρέσεως για έρευνα, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση στο σύνολο της και να καταδικαστεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (ΚΠΔ 583 παρ.1).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 25 Φεβρουαρίου 2011 (υπ' αριθμ. πρωτ. 1918/1-3-2011 ενώπιον του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου) αίτηση του Μ. Τ. του Γ., κατοίκου ..., για αναίρεση της με αριθμό 1494/2010 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Καρδίτσας.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα, που ανέρχονται σε διακόσια πενήντα (250) ΕΥΡΩ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 26 Απριλίου 2012. Και,
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 7 Σεπτεμβρίου 2012.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ