Θέμα
Πραγματογνωμοσύνη, Παραβίαση κανόνων ουσιαστικού δικαίου.
Περίληψη:
Ο λόγος αναίρεσης από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. αναφέρεται – όπως και ο από τον αριθμό 1 του ίδιου άρθρου του Κ.Πολ.Δ. – στην παραβίαση κανόνων του ουσιαστικού δικαίου. Η συμπλήρωση των αποδείξεων με τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης εναπόκειται στην κυριαρχική και μη ελεγχόμενη αναιρετικά κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. Η απόφαση δεν στερείται νόμιμης βάσης, όταν οι ελλείψεις στο αιτιολογικό αφορούν στην εκτίμηση των αποδείξεων (561 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.).
Αριθμός 98/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Φούκα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα), Δημήτριο Μαζαράκη, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 5 Δεκεμβρίου 2012, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Της αναιρεσείουσας: Ζ. Μ. συζ. Ι., το γένος Α. Β., κατοίκου ..., που παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Μανούσο Μανουσέλη.
Των αναιρεσιβλήτων: 1) Σ. Κ. του Ι., και 2) Μ. Χ. συζ. Ε., το γένος Σ. Κ., κατοίκων ..., που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Νικόλαο Βιτάλη, με δήλωση του άρθρου 242 παρ.2 του Κ.Πολ.Δ.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 2/7/2000 διεκδικητική αγωγή της ήδη αναιρεσείουσας, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Σύρου. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 36/2002 μη οριστική, 100/2006 οριστική του ιδίου Δικαστηρίου και 105/2010 του Εφετείου Αιγαίου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 28/7/2010 αίτησή της.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Ερωτόκριτος Καλούδης ανέγνωσε την από 26/9/2011 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της ένδικης αίτησης αναίρεσης.
Ο πληρεξούσιος της αναιρεσείουσας ζήτησε την παραδοχή της αίτησης και την καταδίκη των αντιδίκων της στη δικαστική δαπάνη της.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Ο λόγος αναίρεσης, από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ αναφέρεται - όπως και ο από τον αριθμό 1 του ίδιου άρθρου του ΚΠολΔ - στην παραβίαση κανόνων του ουσιαστικού δικαίου, δηλαδή κανόνων που ρυθμίζουν τις βιοτικές σχέσεις, τη κτήση των δικαιωμάτων και τη γέννηση των υποχρεώσεων και επιβάλλουν κυρώσεις, χωρίς να ενδιαφέρει σε ποιο επίπεδο εντάσσεται ο κανόνας από άποψη ιεραρχίας των πηγών του δικαίου. Άρα, ο αναιρετικός αυτός λόγος δεν ιδρύεται, όσον αφορά στην παραβίαση δικονομικών διατάξεων που καθορίζουν τον τρόπο, τα όργανα και τη μορφή της ένδικης προστασίας (ΑΠ 1525/1992 Ελλ.Δνη 35.382-383). Ο πρώτος, επομένως, λόγος της αναίρεσης, με τον οποίο, υπό την επίκληση αναιρετικής πλημμέλειας από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση για παραβίαση της δικονομικής διάταξης του άρθρου 268 παρ.1 ΚΠολΔ, περί της άσκησης από τον εναγόμενο ανταγωγής, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος. Ανεξαρτήτως αυτού, ο υπό εξέταση λόγος πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος και για το λόγο ότι με βάση τα εκτιθέμενα στο αναιρετήριο περιστατικά και συγκεκριμένα, ότι το Εφετείο απέρριψε χωρίς καμία αιτιολογία την ένσταση της αναιρεσείουσας (ενάγουσας), ότι η δεύτερη αναιρεσίβλητη - εφόσον η βούλησή της ήταν να διεκδικήσει το επίδικο ακίνητο - έπρεπε να ασκήσει όχι κύρια παρέμβαση - την οποία και άσκησε ως τρίτη στη δίκη που εκκρεμούσε ανάμεσα σε άλλους - αλλά ανταγωγή, δεν ιδρύεται κάποιος από τους λόγους αναίρεσης του άρθρου 559 αριθμ.1 έως 20 του ΚΠολΔ.
ΙΙ. Κατά τη διάταξη του άρθρου 368 παρ.1 του ΚΠολΔ, το δικαστήριο μπορεί να διορίσει ένα ή περισσότερους πραγματογνώμονες, αν κρίνει πως πρόκειται για ζητήματα, που απαιτούν, για να γίνουν αντιληπτά, ειδικές γνώσεις επιστήμης ή τέχνης. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει, ότι η συμπλήρωση των αποδείξεων με τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης εναπόκειται στην κυριαρχική και μη ελεγχόμενη αναιρετικά κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, το οποίο ελευθέρως εκτιμά την ανάγκη της διεξαγωγής του αποδεικτικού τούτου μέσου (ΑΠ 1548/1995 Ελλ.Δνη 38.1541). Επομένως, η διάταξη πραγματογνωμοσύνης χωρίς να αναφέρονται οι λόγοι που ήταν αυτή αναγκαία δεν δημιουργεί λόγο αναίρεσης, κατά το άρθρο 559 ΚΠολΔ και πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος ο δεύτερος, κατά το πρώτο μέρος του, λόγος της αναίρεσης, κατά τον οποίο το Δικαστήριο της ουσίας εσφαλμένα διέταξε πραγματογνωμοσύνη χωρίς μνεία των λόγων που καθιστούσαν αυτήν αναγκαία.
ΙΙΙ. Κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 559 αριθ.19 ΚΠολΔ, η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση, όταν στο αιτιολογικό, που συνιστά την ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισμού, δεν αναφέρονται καθόλου ή αναφέρονται ανεπαρκώς ή αντιφατικώς τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία το δικαστήριο της ουσίας στήριξε την κρίση του επί ζητήματος με ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης και έτσι, δεν μπορεί να ελεγχθεί αν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, συνέτρεχαν ή όχι οι όροι του κανόνα ουσιαστικού δικαίου που εφαρμόσθηκε. Αντίθετα, η απόφαση δεν στερείται νόμιμης βάσης, όταν οι πιο πάνω ελλείψεις αφορούν στην εκτίμηση των αποδείξεων (561 παρ.1 ΚΠολΔ) και, ειδικότερα, αναφέρονται στην ανάλυση, αξιολόγηση και στάθμιση του πορίσματος που εξάγεται από αυτές, αρκεί μόνο το πόρισμα να εκτίθεται με σαφήνεια (Ολ.ΑΠ 24/1992).
Στην προκείμενη περίπτωση, με το δεύτερο, κατά το δεύτερο μέρος του, λόγο της αναίρεσης αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια, γιατί το Εφετείο, με το να δεχθεί, ότι ο τοπογράφος μηχανικός Α.-Σ. Γ. είναι ο ίδιος που συνέταξε το έτος 1996 το τοπογραφικό διάγραμμα ιδιοκτησίας του εναγομένου και την 24.3.2000 το τοπογραφικό ιδιοκτησίας της ενάγουσας, χωρίς όμως να διαγνώσει ότι η ιδιοκτησία της ενάγουσας εμπίπτει σε άλλη ιδιοκτησία, αν και είναι μόνιμος κάτοικος ... και θεωρείται γνώστης κυρίως των ιδιοκτησιών των γηγενών ιδιοκτητών της νήσου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η αναιρεσείουσα (ενάγουσα), αλλά και με το να μη δεχθεί τις αντιφάσεις που η έκθεση πραγματογνωμοσύνης "διαπιστώνει και βεβαιώνει" και συγκεκριμένα, ότι "στην παράγραφο 1.4.1. περίπτωση α' της εκθέσεως πραγματογνωμοσύνης εντοπίζεται ότι υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ του τίτλου των αντιδίκων (αναιρεσιβλήτων - συμβόλαιο .../20.5.2000) και του τοπογραφικού διαγράμματος που το συνοδεύει, εφόσον στο μεν συμβόλαιό τους αναφέρεται ως εμβαδόν του ακινήτου 25.120 τ.μ. στο δε τοπογραφικό διάγραμμα που προσαρτάται ως εμβαδόν αναφέρεται 24.707,20 τ.μ. (δηλαδή) διαφορά η οποία είναι σημαντική και κατά ένα μέρος καλύπτει την αρπαγή της ιδιοκτησίας (της ενάγουσας - αναιρεσείουσας) από τους αντιδίκους της (αναιρεσιβλήτους), που όμως η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση δεν αξιολόγησε", διέλαβε ασαφείς, ανεπαρκείς και αντιφατικές αιτιολογίες ως προς το ουσιώδες ζήτημα της ταυτότητας του επίδικου ακινήτου και, έτσι, στέρησε την απόφασή του από τη νόμιμη βάση της. Ο αναιρετικός αυτός λόγος πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος, αφού όλες οι αιτιάσεις που περιλαμβάνονται σ' αυτόν ανάγονται αποκλειστικά στην εκτίμηση των αποδείξεων, το από τις οποίες πόρισμα - ήτοι ότι το επίδικο ακίνητο εμπίπτει στα όρια του ακινήτου της κυρίας παρεμβάσας με το οποίο δηλαδή και ταυτίζεται - εκτίθεται με σαφήνεια (άρθρο 561 παρ.1 ΚΠολΔ), καθώς και σε αντλούμενα από τις ίδιες επιχειρήματα της αναιρεσείουσας. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η ένδικη αίτηση αναίρεσης και να καταδικασθεί η αναιρεσείουσα, η οποία ηττάται, στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων (άρθρα 176 και 183 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 28.7.2010 αίτηση της Ζ. συζύγου Ι. Μ., το γένος Α. Β., για αναίρεση της 105/2010 απόφασης του Εφετείου Αιγαίου.
Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων, τα οποία ορίζει σε δύο χιλιάδες επτακόσια (2.700) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 8 Ιανουαρίου 2013. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 23 Ιανουαρίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ