Θέμα
Καθυστέρηση καταβολής αποδοχών εργαζομένου.
Περίληψη:
Παράβαση ΑΝ 86/1967. Στοιχεία του εγκλήματος. Ορθή και αιτιολογημένη καταδίκη για το έγκλημα αυτό των κατηγορουμένων, οι οποίοι ως μέλη του Δ.Σ. ανώνυμης εταιρίας με ενεργό συμμετοχή στη διοίκηση και διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων, δεν κατέβαλαν στο ΙΚΑ τις οφειλόμενες εργοδοτικές και εργατικές εισφορές για το απασχοληθέν προσωπικό.
Αριθμός 359/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Νικόλαο Ζαΐρη Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνο Φράγκο, Γεώργιο Αδαμόπουλο, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη και Μαρία Βασιλάκη - Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 11 Δεκεμβρίου 2012, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευάγγελου Παντιώρα (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει τις αιτήσεις των αναιρεσειόντων -κατηγορουμένων: 1) Θ. Π. του Θ., κατοίκου ... και 2) Μ. Ν. του Π., κατοίκου ..., που εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Αθανάσιο Τσιμπληνίδη, για αναίρεση της υπ' αριθ. 1327/2012 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημ/κείου Θεσσαλονίκης. Με συγκατηγορούμενο τον Γ. Ρ. του Κ..
Το Τριμελές Πλημ/κείο Θεσσαλονίκης με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες-κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις από 4 Απριλίου 2012 (δύο) αιτήσεις τους αναιρέσεως, οι οποίες καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 577/2012.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνουν δεκτές οι προκείμενες αιτήσεις αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Οι κρινόμενες από 4-4-2012 αιτήσεις των: 1) Μ. Ν. και Θ. Π., κατοίκων ... με τις οποίες ζητείται η αναίρεση της υπ' αριθ. 1327/2012 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης ασκήθηκαν νομότυπα (με δήλωση τους που επιδόθηκε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου) και εμπρόθεσμα (άρθρο 473 παρ. 2 και 3 ΚΠΔ). Επομένως, είναι παραδεκτές και πρέπει, συνεκδικαζόμενες, λόγω της μεταξύ τους συνάφειας, να εξετασθούν περαιτέρω.
Κατά την παρ. 1 του άρθρου 1 του ΑΝ 86/1967, τιμωρείται με τις στη διάταξη αυτήν ποινές, όποιος υπέχει νόμιμη υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών που βαρύνουν τον ίδιο (εργοδοτικών), ασχέτως ποσού, προς τους υπαγόμενους στο Υπουργείο Εργασίας κάθε φύσεως Οργανισμούς Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ασφαλίσεως ή Ειδικούς Λογαριασμούς και δεν τις καταβάλλει στους Οργανισμούς αυτούς εντός μηνός αφότου κατέστησαν απαιτητές, κατά δε την παρ. 2 του ίδιου άρθρου και νόμου τιμωρείται για υπεξαίρεση, με τις, στην εν λόγω διάταξη, ποινές, όποιος παρακρατεί ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων σ' αυτόν (εργατικές), με σκοπό αποδόσεως τους στους κατά την παρ. 1 Οργανισμούς, και δεν καταβάλλει ή δεν αποδίδει αυτές στους Οργανισμούς αυτούς εντός μηνός αφότου κατέστησαν απαιτητές. Περαιτέρω, από τις διατάξεις του άρθρου 26 παρ. 1, 5 του ΑΝ 1846/1951, όπως έχει τροποποιηθεί, προκύπτει ότι για την καταβολή των εισφορών των ασφαλισμένων, επί παρεχόντων εξαρτημένη εργασία, ευθύνεται ο εργοδότης, ο οποίος υποχρεούται, κατά την πληρωμή των μισθών, να παρακρατεί τα τμήματα των εισφορών, που βαρύνουν τους ασφαλισμένους. Ως εργοδότης, κατά τις ως άνω διατάξεις και το άρθρο 8 παρ. 5 του ίδιου ΑΝ 1846/1951, νοείται ένα ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για λογαριασμό των οποίων προσφέρουν την εργασία τους τα υπαγόμενα στην ασφάλιση πρόσωπα. Κατά το άρθρο 16 του Κανονισμού Ασφαλίσεως ΙΚΑ, ως χρόνος καταβολής των εισφορών ορίζεται το ημερολογιακό τέλος του μηνός εντός του οποίου παρασχέθηκε η εργασία ή υπηρεσία, ενώ, κατά το άρθρο 26 παρ. 3 του ΑΝ 1846/1951, ο υπόχρεος πρέπει να καταβάλει τις εισφορές στο ΙΚΑ μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από τον χρόνο που έχει ορισθεί.
Εξάλλου, η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 130 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σ' αυτήν, με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις, τα προκύψαντα από την αποδεικτική διαδικασία πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην εφαρμοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Κατ' ακολουθίαν αυτών, για την πληρότητα της αιτιολογίας καταδικαστικής, για παράβαση του άρθρου 1 του ΑΝ 86/1967 αποφάσεως, πρέπει να περιέχονται σ' αυτήν τα κρίσιμα περιστατικά για τη θεμελίωση των δύο ως άνω αξιόποινων πράξεων, που είναι η κατά συγκεκριμένο χρόνο απασχόληση, με σχέση εξαρτημένης εργασίας, του ασφαλισμένου στους ως άνω Οργανισμούς προσωπικού και τα χρηματικά ποσά τα οποία, με βάση τις τακτικές αποδοχές του προσωπικού, όφειλε ο κατηγορούμενος εργοδότης να καταβάλει στον Ασφαλιστικό Οργανισμό ως εργοδοτικές ή εργατικές εισφορές και δεν κατέβαλε ή παρακράτησε (Ολ.ΑΠ 1/1996) και αναφορά, επί φυσικού προσώπου, φερομένου ως εργοδότη εκ της ασκήσεως επιχειρήσεως, των πραγματικών περιστατικών, από τα οποία να προκύπτει η θέση τούτου στην επιχείρηση αυτή, καθώς και αν πρόκειται για προσωπική ή εταιρική επιχείρηση και ποία η νομική μορφή της τελευταίας και η θέση του κατηγορουμένου σ' αυτήν, ώστε να ανακύπτει υποχρέωση του για παρακράτηση και απόδοση των εισφορών, μη αρκούντος του χαρακτηρισμού του ως εργοδότη ή ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρικής επιχειρήσεως.
Στην προκειμένη περίπτωση όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 1335/2012 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης που δίκασε ως εφετείο, με συνδυασμό σκεπτικού και διατακτικού, που παραδεκτώς συμπληρώνουν την αιτιολογία της, κατά την ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, δέχθηκε ότι, από τα αποδεικτικά μέσα που λεπτομερώς κατ' είδος αναφέρει, προέκυψαν τα ακόλουθα: Με το από 13.10.2006 πρακτικό του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας "ΖΕΝΙΘ ΣΦΟΛΙΑΤΕΡΙΑ Α.Ε", που καταχωρήθηκε στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης και δημοσιεύθηκε στο με αριθμό φύλλο 12290/9-11-2006 ΦΕΚ (τεύχος ΑΕ και ΕΠΕ) ορίσθηκαν, με πενταετή θητεία, μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας αυτής ο Γ. Ρ. (τρίτος εκκαλών -κατηγορούμενος) ως Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος και οι Ν. Μ. και Θ. Π. (πρώτη και δεύτερος των εκκαλούντων - κατηγορουμένων),οι οποίοι εκπροσωπούσαν την ανώνυμη εταιρεία και αποφάσιζαν για τα θέματα της λειτουργίας της. Δοθέντος ότι η ανώνυμη εταιρεία εκπροσωπείται δικαστικώς και εξωδίκως από το διοικητικό συμβούλιο αυτής που ενεργεί συλλογικώς ή από ένα ή περισσότερα μέλη του Συμβουλίου ή αλλά πρόσωπα που κατά τα οριζόμενα στο καταστατικό της δικαιούνται να εκπροσωπούν εν γένει ή σε ορισμένου μόνον είδους πράξεις την εταιρεία (άρθρα 18 παρ. 1 και 2 του ν. 2190/1920, όπως ισχύει) και περαιτέρω το Διοικητικό Συμβούλιο της ανώνυμης εταιρείας είναι αρμόδιο να αποφασίζει για κάθε πράξη αφορώσα στη διοίκηση της εταιρείας και στη διαχείριση της περιουσίας της και δύναται να ορίζει το καταστατικό της θέματα για τα οποία μπορεί να ασκείται η εξουσία του Διοικητικού Συμβουλίου ολικά ή εν μέρει από ένα ή περισσότερα μέλη του, διευθυντές της εταιρείας ή τρίτους (άρθρο 22 παρ. 2 και 3 του ν. 2190/1920, όπως έχει αντικατασταθεί με το άρθρο 10 παρ. 4 ν. 2339/1995), στην προκειμένη περίπτωση όλοι οι εκκαλούντες είχαν νόμιμη υποχρέωση να παρακρατούν τις εισφορές των εργαζομένων στην επιχείρηση της εν λόγω ανώνυμης εταιρείας και να αποδίδουν αυτές μαζί με τις αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές που εβάρυναν την ίδια την εταιρική επιχείρηση στο ΙΚΑ, αφού δεν αποδείχθηκε ότι η συγκεκριμένη αρμοδιότητα είχε παραχωρηθεί σε έναν από αυτούς, όταν μάλιστα, όπως προκύπτει από το ανωτέρω ΦΕΚ, δεν είχε παραχωρηθεί η αρμοδιότητα αυτή στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Ρ. Γ. . Ο ισχυρισμός του δεύτερου εκκαλούντος Θ. Π. ότι ο ίδιος μαζί με τους λοιπούς σήμερα εκκαλούντες δεν είχαν καμία αρμοδιότητα για τη διοίκηση της εταιρείας και ότι κατ' ουσίαν τοποθετήθηκε εκεί από τον Δ. Σ., στον οποίο και ουσιαστικά ανήκε η παραπάνω ανώνυμη εταιρεία, κρίνεται απορριπτέος ως ουσιαστικά αβάσιμος, αφού ουδόλως επιβεβαιώθηκε από αποδεικτικό στοιχείο. Η κρίση του Δικαστηρίου δεν αναιρείται ούτε από την από 15-7-2009 δήλωση της ανωτέρω εταιρείας προς τον Π. Θ., με την οποία η πρώτη δηλώνει προς το δεύτερο ότι η συμμετοχή του στην ίδια ήταν τυπική, χωρίς να ασκεί αυτός καθήκοντα διοικητικά ή διαχειριστικά, αφού αυτή δεν αποδείχθηκε ότι ανταποκρίνεται στην αλήθεια ούτε από το γεγονός ότι ο Ρ. Γ., με βάση τα έγγραφα που ο συνήγορος υπεράσπισης προσκόμισε και αναγνώσθηκαν, φέρεται εργαζόμενος, για το επίμαχο διάστημα που κατωτέρω αναφέρεται, στην ανώνυμη εταιρεία "Λ. Μ. ΑΕΕ" (που κατά την ανωτέρω με αριθμό κατάθεσης 11951/2008 αγωγή φέρεται συμφερόντων της οικογένειας Σ.) από την οποία, με βάση την από 25-10-2010 αναγγελία οικειοθελούς αποχώρησης, εμφανίζεται να αποχώρησε την 25-102-2010, αφού η εργασία του στην έτερη επιχείρηση δεν επάγεται αυτόματα ότι δεν συμμετείχε ουσιαστικά στην διοίκηση της συγκεκριμένης ανώνυμης εταιρείας "ΖΕΝΙΘ ΣΦΟΛΙΑΤΕΡΙΑ ΑΕ", στην οποία κατείχε τη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου. Στο σημείο αυτό, ιδιαίτερα πρέπει να επισημανθεί ότι παρά την εκπροσώπηση των σήμερα εκκαλούντων Π. Θ. και Ρ. Γ., στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο διά πληρεξουσίου δικηγόρου (η εκκαλούσα Μ. Ν. ήταν απούσα στο πρωτόδικο δικαστήριο), τέτοιος ισχυρισμός, περί τυπικής δηλαδή συμμετοχής τους στην ανωτέρω εταιρεία, δεν προβλήθηκε τότε (ούτε προσκομίσθηκε οποιοδήποτε από τα έγγραφα που σήμερα προσκομίζονται, αν και όλα έχουν εκδοθεί πριν τη δικάσιμο της 3-5-2011 που δικάστηκε πρωτόδικος η υπόθεση) καθώς και ότι με την 23491/2011 απόφαση του, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο αθώωσε για τις ίδιες πράξεις της μη καταβολής εισφορών τους Δ. Σ. και Σοφία σύζυγο Δ. Σ. (που επίσης είχαν εκπροσωπηθεί στην πρωτόδικη δίκη από πληρεξούσιο δικηγόρο), που ήταν συγκατηγορούμενοι των σήμερα εκκαλούντων και φέρονται, κατά τους ισχυρισμούς του εκκαλούντος Π. Θ. και το περιεχόμενο της προαναφερθείσας αγωγής, να διοικούν ουσιαστικά τη συγκεκριμένη ανώνυμη εταιρεία. Οι συγκεκριμένοι σήμερα εκκαλούντες - κατηγορούμενοι, έχοντας τις παραπάνω θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο της ανώνυμης εταιρείας "ΖΕΝΙΘ ΣΦΟΛΙΑΤΕΡΙΑ ΑΕ" και ασκώντας τη διοίκηση της και βαρυνόμενοι επομένως με τη νόμιμη υποχρέωση να παρακρατούν τις εισφορές από τους μισθωτούς που εργάζονταν σ' αυτή και να αποδίδουν αυτές μαζί με τις αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές που εβάρυναν την ίδια την εταιρική επιχείρηση στο ΙΚΑ, έχοντας απασχολήσει, για το διάστημα από το ΔΠ/2007 έως και Δεκέμβριος 2007 και ΔΧ/2007, στην επιχείρηση προσωπικό με σχέση εξαρτημένης εργασίας με αμοιβή, ασφαλισμένο στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δηλαδή σε Οργανισμό Κοινωνικής Ασφάλισης, δεν κατέβαλαν στο τελευταίο για την ασφάλιση του απασχοληθέντος προσωπικού τις κατωτέρω εισφορές συνολικού ποσού 150.568,38 ευρώ, μέχρι την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα εκείνου μέσα στον οποίο παρασχέθηκε η εργασία, δηλαδή κατά το χρονικό διάστημα από 1-6-2007 έως και την 1-2-2008, στο οποίο και προσδιορίζεται ορθότερα ο χρόνος τέλεσης της πράξης (επιτρεπτά, αφού η μεταβολή του χρόνου τέλεσης από τον εσφαλμένο χρόνο από "1-7-2007 έως 1-3-2007" που αναφέρεται στο κατηγορητήριο, δεν επηρεάζει στην προκειμένη περίπτωση την παραγραφή - βλ. ΑΠ 1211/1989 ΠΧ Μ 517) και ειδικότερα Α) Ενώ είχαν νόμιμη υποχρέωση να καταβάλουν τις βαρύνουσες την εργοδότρια ανώνυμη εταιρεία ασφαλιστικές εισφορές (ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΕΣ) 100.378,92 ευρώ δεν τις κατέβαλαν στον άνω Οργανισμό μέσα στο μήνα κατά τον οποίο οι εισφορές έγιναν απαιτητές. Β) Ενώ παρακράτησαν τις ασφαλιστικές εισφορές των εργασθέντων στην εργοδότρια ανώνυμη εταιρεία (ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ) 50.189,46 ευρώ με σκοπό να τις αποδώσουν στον άνω Οργανισμό, δεν τις κατέβαλαν μέσα σ' ένα μήνα από τότε που κατέστησαν, απαιτητές και έτσι έγιναν υπαίτιοι για υπεξαίρεση.
Με τις πιο πάνω παραδοχές του το Τριμελές Πλημμελειοδικείο, που δίκασε ως εφετείο, διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφαση του την απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού εκθέτει σ' αυτήν με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των αξιόποινων πράξεων, για τις οποίες καταδικάσθηκαν οι κατηγορούμενοι- αναιρεσείοντες, καθώς και τους συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις προαναφερόμενες ουσιαστικές ποινικές διατάξεις, τις οποίες, ούτε ευθέως ούτε εκ πλαγίου παραβίασε. Ειδικότερα αναφέρεται, εκτός των άλλων, το ύψος των εργοδοτικών και εργατικών ασφαλιστικών εισφορών, η επιχείρηση που απασχόλησε τους μισθωτούς της με σχέση εξαρτημένης εργασίας, το χρονικό διάστημα κατά το οποίο απασχολήθηκαν οι μισθωτοί αυτοί, (εκ του οποίου χρόνου απασχόλησης, προκύπτει και ο χρόνος τελέσεως της πράξεως), ο Οργανισμός Κοινωνικής Ασφάλισης που υπαγόταν στο Υπουργείο Εργασίας και συγκεκριμένα το Ι ΚΑ, στο οποίο ήταν ασφαλισμένοι οι μισθωτοί και η ιδιότητα των αναιρεσειόντων, ως μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της Ανώνυμης εταιρίας "ΖΕΝΙΘ ΣΦΟΛΙΑΤΕΡΙΑ Α.Ε", οι οποίοι (αναιρεσείοντες) μαζί με τα άλλα μέλη του Διοικητικού συμβουλίου, ασκούσαν τη διοίκηση της και ήταν υπόχρεοι για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών που βάρυναν την εταιρική επιχείρηση για τους μισθωτούς που απασχολούσε και δεν αποδείχθηκε ότι η συγκεκριμένη αρμοδιότητα είχε παραχωρηθεί σε ένα από τα άλλα μέλη του Δ.Σ ή στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Γ. Ρ..
Συνεπώς οι από το άρθρο 510 παρ 1 στοιχ. Δ και Ε του ΚΠΔ λόγοι της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως με τους οποίους υποστηρίζοντα τα αντίθετα των όσων προαναφέρθηκαν είναι αβάσιμοι και πρέπει να απορριφθούν και συνακολούθως, επειδή δεν υπάρχει άλλος λόγος προς έρευνα πρέπει να απορριφθεί και η αίτηση αναιρέσεως στο σύνολο της και να καταδικασθούν οι αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει τις, από 4-4-2012, αιτήσεις των Μ. Ν. και Θ. Π., κατοίκων ..., για αναίρεση της 1327/2012 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Και
Καταδικάζει τους αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα που ανέρχονται σε διακόσια πενήντα (250) ευρώ για τον καθένα.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 15 Ιανουαρίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 5 Μαρτίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ