Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Δυσφήμηση συκοφαντική.
Περίληψη:
Συκοφαντική δυσφήμηση. Έννοια. Ως γεγονός νοείται κάθε συγκεκριμένο περιστατικό του εξωτερικού κόσμου που ανάγεται στο παρελθόν ή το παρόν, το οποίο εμπίπτει στις αισθήσεις και είναι δεκτικό αποδείξεως, καθώς και κάθε συγκεκριμένη σχέση ή συμπεριφορά αναφερόμενη στο παρόν ή παρελθόν που υποπίπτει στις αισθήσεις και αντίκειται στην ηθική ή την ευπρέπεια. Αναιρεί διότι δεν εκτίθενται δυσφημιστικά γεγονότα.
Αριθμός 1048/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Ε' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Κούκλη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Χαράλαμπο Δημάδη, Βιολέττα Κυτέα, Γεώργιο Αδαμόπουλο-Eισηγητή και Αικατερίνη Βασιλακοπούλου-Κατσαβριά, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 23 Απριλίου 2010, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Ευδοκίας Φραγκίδη, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Χ, κατοίκου ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δημήτριο Νινόπουλο, περί αναιρέσεως της 10908/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών.
Με πολιτικώς ενάγοντα τον Ψ, κάτοικο ..., που παρέστη με τους πληρεξουσίους δικηγόρους του Δημήτριο Σφυρή και Ιωάννη Μάρκου.
Το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 5 Φεβρουαρίου 2010 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 296/10.
Αφού άκουσε Τους πληρεξουσίους δικηγόρους των διαδίκων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και την Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από τις διατάξεις των άρθρων 362 και 363 ΠΚ προκύπτει ότι, για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης απαιτείται διάδοση ή ισχυρισμός από τον υπαίτιο ενώπιον άλλου για τρίτο περί γεγονότος που μπορεί να βλάψει την τιμή και υπόληψη του τρίτου, το γεγονός να είναι ψευδές και ο υπαίτιος να είχε γνώση της αναληθείας του. Ως γεγονός νοείται κάθε συγκεκριμένο περιστατικό του εξωτερικού κόσμου που ανάγεται στο παρελθόν ή το παρόν, το οποίο εμπίπτει στις αισθήσεις και είναι δεκτικό αποδείξεως, καθώς και κάθε συγκεκριμένη σχέση ή συμπεριφορά αναφερομένη στο παρόν ή παρελθόν που υποπίπτει στις αισθήσεις και αντίκειται στην ηθική ή την ευπρέπεια. Έλλειψη της απαιτούμενης από τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της δικαστικής αποφάσεως, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν αναφέρονται σε αυτή με πληρότητα και σαφήνεια τα πραγματικά περιστατικά που λήφθηκαν υπόψη από το δικαστήριο για το σχηματισμό της κρίσης του περί της συνδρομής των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά αυτά και οι σκέψεις με τις οποίες έγινε η υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις που εφαρμόστηκαν. Στην προκειμένη περίπτωση το Τριμελές Εφετείο Αθηνών με την προσβαλλόμενη 10908/2009 απόφασή του, από όλα τα αποδεικτικά μέσα που κατ' είδος προσδιορίζονται, δέχτηκε ανελέγκτως ότι ο κατηγορούμενος (αναιρεσείων) "και ο εγκαλών ήταν κάτοικοι ... και ασχολούντο με γεωργικές εργασίες. Η οικονομική κατάσταση του εγκαλούντος ήταν καλή. Έσπερνε δικά του χωράφια, διέθετε τρακτέρ και αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις του και αργότερα άρχισε να εκμεταλλεύεται με την σύζυγο του μία ταβέρνα. Τον μήνα Ιούλιο του 2002 είχε καταθέσεις στην Αγροτική Τράπεζα ύψους 3.700.000 δραχμών και απαιτήσεις ύψους 3.000.000 δραχμών από τον ..., ο δε πατέρας του διατηρούσε την Ταβέρνα "Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ". Περί το έτος 1992 ο κατηγορούμενος και ο εγκαλών αποφάσισαν να συνεργαστούν. Στα πλαίσια της συνεργασίας τους αυτής προέβησαν στην αγορά, μεταξύ άλλων, και μίας θεριζοαλωνιστικής μηχανής NEW HOLLAND τύπου ΤF 44 αντί τιμήματος 13.000.000 δραχμών και των εξαρτημάτων αυτής κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου έκαστος εξ αυτών και καταρτίστηκε το από 8.7.1992 ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ αυτών και του πωλητή .... Κατά τον χρόνο καταρτίσεως του ως άνω ιδιωτικού συμφωνητικού ο κατηγορούμενος και ο εγκαλών κατέβαλαν στον πωλητή , ως προκαταβολή το ποσό των 3.700.000 δραχμών το δε υπόλοιπο ποσό συμφωνήθηκε να καταβληθεί σταδιακά και συγκεκριμένα το ποσό του 1.000.000 δραχμών τον μήνα Αύγουστο του 1992, το ποσό των 2.200.000 δραχμών στις 30 Αυγούστου του 1993, παράλληλα ανέλαβαν την υποχρέωση να πληρώσουν στην εταιρεία με την επωνυμία ΑΓΡΟΤΕΧΝΚΗ ΑΕ συναλλαγματική αποδοχής του πωλητή ποσού 1.900.000 δραχμών λήξεως 30.8.1992 και ποσό 4.200.000 δραχμών σε συναλλαγματική αποδοχής του πωλητού με ημερομηνία λήξεως 30.12.1992, μετά δε την αποπληρωμή του τιμήματος ο πωλητής και η ως άνω εταιρεία ανέλαβαν την υποχρέωση να μεταβιβάσουν την πλήρη κυριότητα της μηχανής στους προαναφερόμενους δύο αγοραστές. Σε εκτέλεση της συμβατικά αναληφθείσης υποχρέωσης, πέραν του ως άνω ποσού της προκαταβολής, ο εγκαλών κατέβαλε για λογαριασμό και του κατηγορουμένου, περί τον Αύγουστο του 1992, το ποσό των 1.000.000 δραχμών και περί τον Αύγουστο του 1993 το ποσό των 2.200.000 δραχμών, το δε υπόλοιπο ποσό του τιμήματος εξοφλήθηκε από τους αγοραστές, κατά τα συμφωνηθέντα και τους παραδόθηκε κατά κυριότητα η εν λόγω θεριζοαλωνιστική μηχανή, η οποία έκτοτε χρησιμοποιείτο για τις ανάγκες τις συνεργασίας τους. Κατά το έτος 1996 ο κατηγορούμενος αποφάσισε να ασχοληθεί με άλλο αντικείμενο και μετά ταύτα, αποφασίστηκε η λύση της μεταξύ τους συνεργασίας και η διανομή των μηχανημάτων, που είχαν αγοράσει από κοινού, κατά τη διάρκεια της συνεργασίας τους. Έκτοτε παραδόθηκε στον εγκαλούντα η εν λόγω θεριζοαλωνιστική μηχανή και αυτός πλέον έκανε αποκλειστική χρήση αυτής για την κάλυψη των αναγκών του, δεδομένου ότι εξακολούθησε να ασχολείται με καλλιεργητικές εργασίες και ο κατηγορούμενος με τον πατέρα του Χ αγόρασαν άλλη θεριζοαλωνιστική μηχανή για την κάλυψη των δικών τους αναγκών. Έκτοτε και μέχρι τον Ιούλιο του 2002 οι σχέσεις των τελευταίων με τον εγκαλούντα ήταν καλές. Περί τον Ιούλιο του 2002 κοινοποιήθηκε στον εγκαλούντα η από 1.7.2002 αίτηση περί λήψεως ασφαλιστικών μέτρων, που ο κατηγορούμενος είχε ασκήσει εναντίον του εγκαλούντος ζητώντας τον διορισμό διαχειριστού της ως άνω θεριζοαλωνιστικής μηχανής, ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θηβών, η οποία συζητήθηκε στις 11.7.2002. Στην εν λόγω αίτησης ο κατηγορούμενος ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ο εγκαλών δεν ήταν ιδιοκτήτης της ως άνω θεριζοαλωνιστικής μηχανής από το έτος 1996, ότι από το συνολικό τμήμα της αγοράς αυτής ποσού 13.000.000 δραχμών, η οποία έγινε από κοινού από τον εγκαλούντα και τον κατηγορούμενο κατά ποσοστό 1/2 εξ αδιαιρέτου έκαστος ο εγκαλών είχε καταβάλει μόνο το ποσό των 700.000 δραχμών, ενώ όλο το υπόλοιπο τίμημα το είχε καταβάλει ο κατηγορούμενος, ότι ο εγκαλών αντιμετώπιζε οικονομική δυσφορία αφού ήταν στην ουσία άνεργος και απασχολούνταν περιστασιακά με απολαβές μηδαμινές, οι οποίας δεν κάλυπταν ούτε τα προσωπικά του έξοδα. Οι ισχυρισμοί αυτοί, ωστόσο, ήταν ψευδείς και ο κατηγορούμενος, που ήταν ο αιτών και εν τελεί εντολέας της συνταξάσης την αίτηση πληρεξουσίου δικηγόρου Θεοδώρας Κόλλια - Κορογιάννου γνώριξε καλά ότι την θεριζοαλωνιστική μηχανή την αγόρασε από κοινού με τον εγκαλούντα από τον ... το έτος 1992, έχοντας υπογράψει το προαναφερθέν ιδιωτικό συμφωνητικό, ότι από το έτος 1996, που είχαν προβεί στην εξώδικη ανταλλακτική συμφωνία, ο εγκαλών έλαβε στην κατοχή του την ως άνω μηχανή, και ότι ο κατηγορούμενος από το έτος 1992 μέχρι το 2002 είχε μεγάλα εισοδήματα και οικονομική ευρωστία και διέθεσε τα μισά από τα χρήματα του τιμήματος για την αγορά αυτής Οι ισχυρισμοί αυτοί του κατηγορουμένου περιήλθαν σε γνώση τρίτων προσώπων και δη του Δικαστικού επιμελητού, που κοινοποίησε την αίτηση στον εγκαλούντα στις 9.7.2002, κατοίκων του χωρίου ... της συζύγου του που την παρέλαβε, του αδελφού του και του κουμπάρου του ..., οι οποίοι ήταν παρόντες στην οικία του, κατά την κοινοποίηση, μπορούσαν δε να βλάψουν την τιμή του εγκαλούντος. Αντίθετα δεν αποδείχθηκε ότι ο κατηγορούμενος περιέλαβε στην ως άνω αίτηση τους ανωτέρω ισχυρισμούς από δικαιολογημένο ενδιαφέρον για τη λύση της υφιστάμενης αστικής διαφοράς του με τον εγκαλούντα, πρέπει δε να απορριφθεί ο' συναφής αυτοτελής ισχυρισμός του κατηγορουμένου. Απορριπτέα κρίνονται και τα αιτήματα του τελευταίου για αναβολή της συζητήσεως της υποθέσεως για νέες αποδείξεις και συγκεκριμένα προκειμένου να κληθούν οι μάρτυρες ... και να προσκομιστεί η βεβαίωση της Αγροτεχνικής 9.12.0, διότι κρίνεται ότι τα αποδεικτικά μέσα, που αναφέρονται στην αρχή της παρούσης, είναι επαρκή για την θεμελίωση δικονομικής πεποιθήσεως για την δικαζόμενη υπόθεση. Μετά ταύτα και εφόσον στοιχειοθετείται η αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της αποδιδόμενης στον κατηγορούμενο αξιόποινης πράξης της συκοφαντικής δυσφήμησης, πρέπει να κηρυχθεί ένοχος αυτής. Δεκτός, ωστόσο, πρέπει να γίνει ο άλλος αυτοτελής ισχυρισμός του κατηγορουμένου και να του αναγνωριστούν οι ελαφρυντικές περιστάσεις του άρθρου 84 παρ. 2α'του ΠΚ, διότι αποδείχθηκε ότι ο κατηγορούμενος έζησε ως το χρόνο που έγινε η ως άνω αξιόποινη πράξη έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική ζωή και να του επιβληθεί ποινή μειωμένη, κατά το άρθρο 83 του ιδίου κώδικα. ης)". Ακολούθως, το Δικαστήριο της ουσίας κήρυξε ένοχο τον αναιρεσείοντα της αξιόποινης πράξης της συκοφαντικής δυσφήμησης με το ακόλουθο διατακτικό.
Κηρύσσει αυτόν ΕΝΟΧΟ του ότι: Στην ..., στις 11.7.2002 με πρόθεση τέλεσε την ακόλουθη πράξη: Ενώπιον τρίτου ισχυρίσθηκε για κάποιον άλλο γεγονός που μπορούσε να βλάψει την τιμή του, το γεγεονός δε αυτό είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι είναι ψευδές και συγκεκριμένα κατέθεσε την από 1-7-2002 αίτηση ασφαλιστικών μέτρων στο Μονομελές Πρωτοδικείο Θηβών εναντίον του εγκαλούντος Ψ, κατοίκου ..., η οποία συζητήθηκε στις 11/7/2002 στο Δικαστήριο αυτό, στην οποία αίτηση περιλαμβάνονται οι κάτωθι ψευδείς ισχυρισμοί του που μπορούσαν να βλάψουν την τιμή του εγκαλούντος και ειδικότερα ότι ο εγκαλών δεν ήταν ιδιοκτήτης από το 1996, μιας θεριζοαλωνιστικής, ότι από το συνολικό τίμημα αγοράς μιας θεριζοαλωνιστικής, 13.000.000 δραχμών, η οποία έγινε από κοινού από τον εγκαλούντα και τον κατηγορούμενο κατά ποσοστό εξ αδιαιρέτου έκαστος, ο εγκαλών είχε καταβάλει μόνο το ποσό των 700.000 δραχμών, ενώ όλο το υπόλοιπο τίμημα το είχε καταβάλει ο κατηγορούμενος, ότι ο εγκαλών αντιμετώπιζε οικονομική δυσφορία αφού ήταν στην ουσία άνεργος και απασχολούνταν περιστασιακά με απολαβές μηδαμινές, οι οποίες στην ουσία δεν κάλυπταν ούτε τα προσωπικά του έξοδα. Οι ισχυρισμοί του αυτοί ήσαν εν γνώσει του ψευδείς και αυτός γνώριζε καλά ότι την θεριζοαλωνιστική την αγόρασαν μαζί ο εγκαλών και ο κατηγορούμενος από τον ... το 1992, υπογράψαντες ιδιωτικό συμφωνητικό ότι από το έτος 1996, οπότε αυτοί (εγκαλών και κατηγορούμενος), προέβησαν σε εξώδικη ανταλλακτικών συμφωνία, ο εγκαλών έλαβε στην κατοχή του την ως άνω θεριζοαλωνιστική μηχανή και ότι είχε από το έτος 1992 μέχρι το 2002 μεγάλα εισοδήματα και οικονομική ευρωστία και διέθεσε τα μισά από τα χρήματα του τιμήματος της θεριζοαλωνιστικής μηχανής για την αγορά της. Οι ψευδείς αυτοί ισχυρισμοί του περιήλθαν σε γνώση τρίτων προσώπων και δη του Δικαστικού Επιμελητού που κοινοποίησε την αίτηση στον εγκαλούντα στις 9/7/2002, κατοίκων του χωρίου ..., της συζύγου του που την παρέλαβε, του αδελφού του, και του κουμπάρου του ... οι οποίοι ήσαν παρόντες στην οικία του, κατά την κοινοποίηση, μπορούσαν δε να βλάψουν την τιμή του εγκαλούντος. Με τις παραδοχές αυτές το Δικαστήριο της ουσίας δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από το Σύνταγμα και τον ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία αφού δεν εκτίθενται σε αυτή με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στήριξε την κρίση του για την συνδρομή των στοιχείων της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος αυτού. Ειδικότερα, τόσο στο σκεπτικό όσο και στο διατακτικό της προσβαλλόμενης απόφασης δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά τα οποία να δικαιολογούν και να θεμελιώνουν τον χαρακτήρα των γεγονότων αυτών ως προσβλητικών της τιμής του εγκαλούντος και συγκεκριμένα δεν αιτιολογείται γιατί οι φράσεις που αναφέρονται στην από 01-07-2002 αίτηση του κατηγορουμένου περί λήψεως ασφαλιστικών μέτρων, που συνιστούν κατά τις παραδοχές της απόφασης, συκοφαντικά για τον εγκαλούντα γεγονότα, μπορούσαν να βλάψουν την τιμή του εγκαλούντος (ΑΠ 303/1996) εξάλλου δεν εξειδικεύονται τα στοιχεία εκείνα που συνέχονται με τη γνώση του κατηγορουμένου ότι τα γεγονότα που ισχυρίστηκε είναι πρόσφορα να βλάψουν την τιμή αυτού (εγκαλούντος).
Συνεπώς, είναι βάσιμος ο εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ Δ' ΚΠΔ περί ελλείψεως ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας σχετικός λόγος της αίτησης αναίρεσης. Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση, παρελκούσης της έρευνας των λοιπών λόγων ως αλυσιτελούς, να αναφεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και παραπεμφθεί η υπόθεση σε νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές (άρθρο 519 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 10908/ 2009 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Αθηνών. Και
Παραπέμπει την υπόθεση σε νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 7 Μαΐου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 20 Μαΐου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ