Θέμα
Ηθική αυτουργία, Ψευδορκία μάρτυρα.
Περίληψη:
Ηθική Αυτουργία σε Ψευδορκία μάρτυρα. 1. Αβάσιμοι οι από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ' ΚΠΔ, λόγοι αναιρέσεως, για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. 2. Για να επέλθει ακυρότητα της διαδικασίας από την έλλειψη ακρόασης, λόγω μη ανάγνωσης κάποιου εγγράφου που ζητήθηκε, απαιτείται να υποβληθεί σαφές και ορισμένο αίτημα από τον κατηγορούμενο ή τον συνήγορο του και σε περίπτωση παραλείψεως ανάγνωσης, από το διευθύνοντα τη συζήτηση, του εγγράφου που προσκομίσθηκε και του οποίου την ανάγνωση ζήτησε ο κατηγορούμενος ή ο συνήγορος του κατά την ακροαματική διαδικασία να προσφύγει αμέσως αυτός σε ολόκληρο το δικαστήριο και σε περίπτωση παραλείψεως τούτου να αποφανθεί ή παρά το νόμο απόρριψης της προσφυγής, τότε μόνον υφίσταται έλλειψη ακρόασης και δημιουργείται λόγος αναίρεσης από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Β' ΚΠΔ (ΑΠ 1773/2010).
ΑΡΙΘΜΟΣ 898/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Κωνσταντίνο Φράγκο, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, ως αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως, (κωλυομένου του Τακτικού Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Νικολάου Ζαΐρη),- Εισηγητή, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη, Μαρία Βασιλάκη, Μαρία Γαλάνη-Λεοναρδοπούλου και Βασίλειο Καπελούζο, (κωλυομένου του Αρεοπαγίτη Γεωργίου Αδαμόπουλου), Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 28 Μαΐου 2013, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αναστασίου Κανελλόπουλου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χαράλαμπου Αθανασίου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου Ι. Κ. του Ν., κατοίκου ... που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Εμμανουήλ Κουτσούκο, περί αναιρέσεως της 1/2013 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου. Με πολιτικώς ενάγουσα την Α. Σ. του Α., κατοίκου ... που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ιωάννη Μαντζουράνη.
Το Τριμελές Εφετείο Δωδ/νήσου, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων -κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 30 Ιανουαρίου 2013 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 246/13.
Αφού άκουσε
Τους πληρεξουσίους δικηγόρους των διαδίκων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από τη διάταξη του άρθρου 224 παρ.1, 2 του ΠΚ, που ορίζει ότι "όποιος ως διάδικος σε πολιτική δίκη δίνει εν γνώση του ψευδή όρκο, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος ενόρκως ως μάρτυρας ενώπιον αρχής αρμόδιας να ενεργεί ένορκη εξέταση ή αναφέρεται στον όρκο που έχει δώσει, καταθέτει εν γνώσει του ψέμματα ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια", προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της ψευδορκίας μάρτυρος, το οποίο είναι διαζευκτικώς (ή υπαλλακτικώς) μικτό πραγματώνεται με πλείονες τρόπους στην ίδια κατάθεση (θετική ψευδής κατάθεση, απόκρυψη, άρνηση), μπορεί δηλαδή να συντελεσθεί είτε με καθένα ξεχωριστά από τους στην άνω διάταξη οριζόμενους τρόπους, είτε και με όλους μαζί οι οποίοι μπορεί να συντρέχουν, γιατί αποτελούν εκφάνσεις της ίδιας εγκληματικής δράσεως, απαιτείται αφενός ο μάρτυρας να καταθέσει ενόρκως ενώπιον αρμοδίας αρχής ψευδή γεγονότα και όχι κρίσεις και αφετέρου ο μάρτυρας να γνωρίζει την αναλήθεια των γεγονότων αυτών, είναι δε αδιάφορος ο σκοπός που επεδίωκε ή αν θα μπορούσε να επέλθει βλάβη ή όφελος από την ψευδορκία αυτή. Επίσης, κατά τη διάταξη του άρθρου 46 παρ.1 περ. α του ΠΚ, " με την ποινή του αυτουργού τιμωρείται και όποιος με πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε". Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για την ύπαρξη ηθικής αυτουργίας, απαιτείται αντικειμενικώς μεν πρόκληση και παραγωγή στον άλλον της αποφάσεως για τη διάπραξη ορισμένου εγκλήματος που μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε τρόπο, όπως με προτροπές και παρακλήσεις, που έγιναν με πίεση, πειθώ ή φορτικότητα, υποκειμενικά δε δόλος που συνίσταται στη γνώση και τη θέληση των στοιχείων της πράξεως. Για τη θεμελίωση των εγκλημάτων της ψευδορκίας μάρτυρα και της κατ'άρθρο 46 ΠΚ ηθικής αυτουργίας σε ψευδορκία, απαιτείται και άμεσος δόλος. Ειδικά, όταν για τη θεμελίωση της υποκειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος ο νόμος απαιτεί να έχει τελεστεί η πράξη εν γνώσει ορισμένου περιστατικού (άμεσος δόλος) ή με σκοπό επελεύσεως ορισμένου εγκληματικού αποτελέσματος (υπερχειλής δόλος), η ύπαρξη τέτοιου δόλου πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με παράθεση περιστατικών που δικαιολογούν τη γνώση αυτή ή το σκοπό επελεύσεως του εγκληματικού αποτελέσματος, αλλιώς υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας, ως προς την ύπαρξη του στοιχείου αυτού και πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση. Έτσι, για το αξιόποινο των πράξεων της ψευδορκίας μάρτυρος και της ηθικής αυτουργίας σε αυτή, απαιτούνται και ορισμένα πρόσθετα στοιχεία, όπως η γνώση ορισμένου περιστατικού, ή ο σκοπός επελεύσεως ορισμένου πρόσθετου αποτελέσματος, η αιτιολογία πρέπει να εκτείνεται και στη γνώση αυτή και στον πρόσθετο σκοπό, με παράθεση των περιστατικών που δικαιολογούν τόσο την γνώση, όσο και το σκοπό, διαφορετικά η απόφαση στερείται ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Υπάρχει, όμως, και στις περιπτώσεις αυτές η εν λόγω αιτιολογία, όταν, σύμφωνα με τις παραδοχές της αποφάσεως, ο σχετικός με το ψευδές γεγονός ισχυρισμός του δράστη θεμελιώνεται σε προσωπική πεποίθηση ή αντίληψη του ίδιου ή σε δική του πράξη ή παράλειψη, οπότε είναι αυτονόητη η σχετική γνώση του χωρίς να απαιτείται παράθεση άλλων, σχετικών με την γνώση, περιστατικών.
Εξάλλου, η καταδικαστική απόφαση, έχει την απαιτούμενη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ιδίου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σ' αυτή με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχτηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων του εγκλήματος, οι αποδείξεις που τα θεμελιώνουν και οι νομικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην εφαρμοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυμπλήρωση του αιτιολογικού της αποφάσεως με το διατακτικό της, που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Η ύπαρξη του δόλου, δεν είναι κατ' αρχή αναγκαίο να αιτιολογείται ιδιαίτερα, γιατί ο δόλος ενυπάρχει στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που συγκροτούν την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος και προκύπτει από τις ειδικότερες συνθήκες τελέσεώς του, διαλαμβάνεται δε περί αυτού (δόλου) αιτιολογία, στην κύρια αιτιολογία για την ενοχή. Όταν όμως για το αξιόποινο της πράξεως απαιτούνται, εκτός από τα περιστατικά που απαρτίζουν κατά νόμο την έννοια αυτής και ορισμένα πρόσθετα στοιχεία, όπως η τέλεση της πράξεως εν γνώση ορισμένων περιστατικών, άμεσος δηλαδή δόλος από μέρους του υπαιτίου, όπως και στο έγκλημα της ψευδορκίας, η αιτιολογία πρέπει να εκτείνεται και στη γνώση αυτή, με παράθεση των περιστατικών που τη δικαιολογούν.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη με αρ. 1/2013 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου, εκδοθείσα μετ'αναίρεση προηγούμενης αποφάσεώς του, ο αναιρεσείων Ι. Κ. κηρύχθηκε, σε δεύτερο βαθμό, ένοχος ηθικής αυτουργίας σε ψευδορκία μάρτυρα, των μαρτύρων Σ. Μ. και Ι. Τ.
Στην αιτιολογία της αποφάσεως αυτής, δέχθηκε το Εφετείο, κατά την αναιρετικά ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, ότι από τα μνημονευόμενα, κατά το είδος τους, αποδεικτικά μέσα αποδείχθηκαν τα ακόλουθα, κατά πιστή μεταφορά, πραγματικά περιστατικά : Μεταξύ της πολιτικώς ενάγουσας Α. συζύγου Κ. Σ. το γένος Α.Θ. και του κατηγορουμένου Ι. Κ., ως εργολάβου, καταρτίστηκαν οι από 7.8.2001 και 3.9.2001 προφορικές συμβάσεις πώλησης έτοιμου σκυροδέματος, δυνάμει των οποίων ο ως άνω εργολάβος ανέλαβε την υποχρέωση να παραδώσει στην πολιτικώς ενάγουσα έτοιμο σκυρόδεμα 125 κμ. κατηγορίας C 16/20 με την πρώτη σύμβαση και 86 κμ. κατηγορίας C 20/25 με τη δεύτερη σύμβαση, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τη σκυροδέτηση της νεοανεγειρόμενης διώροφης οικοδομής της (μονοκατοικίας), που βρίσκεται στην περιοχή ... Οι παραγγελθείσες ποσότητες σκυροδέματος παραδόθηκαν σταδιακά στην πολιτικώς ενάγουσα, η οποία όμως κατόπιν ελέγχου ποιότητας του παραδοθέντος σκυροδέματος, διαπίστωσε ότι αυτό δεν έφερε τη συμφωνηθείσα ιδιότητα, αφού δεν ήταν της κατηγορίας που συμφωνήθηκε και συνεπώς ήταν ακατάλληλο να στηρίξει τον φέροντα οργανισμό της οικοδομής. Μετά από αυτά, άσκησε μετά του συζύγου της Κ. Σ. ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου ...υ την από 14.7.2002 αγωγή κατά κατηγορουμένου, ζητώντας αποζημίωση, ύψους 185.513,71 ευρώ, για την εις βάρος τους αδικοπραξία, η οποία έγινε εν μέρει δεκτή με την υπ' αριθμ. 171/2003 απόφαση του παραπάνω δικαστηρίου. Κατά της αποφάσεως αυτής ασκήθηκαν εφέσεις και από τις δύο πλευρές, ενόψει δε της συζητήσεως των εφέσεων αυτών, στις 4.3.2005, στο Εφετείο Δωδεκανήσου, ο κατηγορούμενος ως διάδικος (εναγόμενος- ήδη εκκαλών) προσκόμισε και επικαλέστηκε, μεταξύ των άλλων αποδεικτικών μέσων, και τις υπ' αριθμ. .../10.2.2005 και .../10.2.2005 ένορκες βεβαιώσεις των εξετασθέντων ως μαρτύρων ενώπιον της συμβολαιογράφου Ρόδου Αριστέας Ηρακλείου Περίδου Σ. Μ. και Ι. Τ. Οι ως άνω ένορκες βεβαιώσεις έγιναν ύστερα από νόμιμη κλήτευση του αντιδίκου και ειδικότερα μετά από τις από 1.2.2005 γνωστοποιήσεις που έγιναν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Αιγέα Μπαφιτη με την με αριθ. .../2005 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Ρόδου (βλ. υπ' αριθ. ... και .../10.2.2005 ένορκες βεβαιώσεις της συμβ/φου Ρόδου Αριστέας Ηρακλείδου Περίδου). Συγκεκριμένα, ο Σ. Μ. κατέθεσε στην υπ' αριθμ. .../10.2.2005 ένορκη βεβαίωση τα εξής: "τον Ιούλιο και Αύγουστο 2001 ρίχναμε μπετόν στην οικοδομή του Σ. στη .... Μεταξύ των οδηγών που κουβαλούσαν το μπετόν ήμουν και εγώ. Το συνεργείο που δούλευε εκεί δεν είχε και πολλές γνώσεις ούτε και εργαζόταν με σοβαρότητα. Μας πίεζαν να ρίχνουμε πολύ νερό στο μπετόν για να μαλακώσει, ώστε να μην κουράζονται στη διάστρωση του, με συνέπεια να μειώνεται η δύναμη του. Επίσης δεν είχαν πουθενά λάστιχα ή παροχή νερού και κατάλαβα ότι δεν υπήρχε νερό, πράγμα που ήταν καταστροφή για το μπετόν, αφού δεν εβρέχετο. Θυμάμαι ότι οι εργάτες ζητούσαν από συναδέλφους μου νερό της μπετονιέρας για να πλύνουν τα χέρια τους μπορέσουν να φάνε. Αλλά και τα δοκίμια που έπαιρναν, τα έπαιρναν με λάθος τρόπο και τους κάναμε παρατήρηση. Τα δοκίμια τα έπαιρναν και τα πετούσαν σε μία χωρίς καμία συντήρηση, χωρίς βρέξιμο και τα έφερναν στο χημείο, όποτε ήθελαν, ιδιοκτήτες δεν ήρθαν καθόλου στην οικοδομή τους, γιατί μένουν στην ... έτσι οι εργάτες έκαναν ό,τι ήθελαν και όταν τελείωνε η ώρα τους έφευγαν και αυτοί στα σπίτια τους που ήταν στην ... περίπου 80 χλμ. απόσταση. Από τον τρόπο που συντηρούσαν το σκυρόδεμα, δεν ήταν δυνατόν να ανέβει η αντοχή του αλλά αντίθετα εξασθενούσε. Ο Ι. Κ. ποτέ σε κανένα έργο δεν είχε πρόβλημα με το μπετόν και το προσωπικό του στο εργοστάσιο, αλλά εμείς οι οδηγοί του ήμασταν εκπαιδευμένοι και ξέραμε τη δουλειά μας...". Στην υπ' αριθμ. .../10.2.2005 ένορκη βεβαίωση ο Ι. Τ., κατέθεσε τα εξής: "τον Ιούλιο και Αύγουστο 2001 ρίξαμε τα μπετόν στην οικοδομή, αλλά εκεί συναντήσαμε παράξενα πράγματα. Πρώτα πρώτα μας έκανε εντύπωση το ότι δεν υπήρχε παροχή νερού, όπως γίνεται σε όλες τις οικοδομές, αφού τούτο είναι το απαραίτητο πράγμα, γιαυτό και από μένα προσωπικά οι εργάτες ζητούσαν νερό για να πλύνουν τα χέρια τους ώστε να μπορέσουν να φάνε. Η κάθε μπετονιέρα κουβαλάει 500-800 λίτρα νερού, που τα χρειάζεται για να νερώνει το μπετόν, όταν χρειάζεται, αλλά και για τον καθαρισμό της. Πολλές φορές όταν ρίχναμε πλάκες στο κτίριο, οι εργολάβοι μας πίεζαν να ρίξουμε πολύ νερό στο μπετόν, για να είναι μαλακό και να μην κουράζονται, όταν το στρώνουν. Αυτό όμως είχε σαν συνέπεια να αδυνατίζει το μπετόν και μειώνεται η αντοχή του. Το πολύ νερό χρειάζεται μετά το στρώσιμο, που είναι πολύ βασικό, να καταβρέχεται το μπετόν συνεχώς πολύ δε περισσότερο όταν οι συνθήκες το καλοκαίρι είναι πιο δύσκολες λόγω της ζέστης. Στην οικοδομή όμως Σ. δεν υπήρχε παροχή νερού έστω και προσωρινή και δεν εβρέχοντο τα μπετά, οπότε έχαναν την αντοχή τους. Αλλά κανένας δεν ενδιαφέρετο για τη συντήρηση του μπετόν, διότι οι ιδιοκτήτες απουσίαζαν στην ... όπου κατοικούν. Υπήρχαν μόνο οι εργολάβοι και οι εργάτες, οι οποίοι έφευγαν στις 2.30', διότι έμεναν μακριά στην Κοινότητα ...ς και πηγαινοέρχονταν. Και τα δοκίμια τα πετούσαν σε μια μεριά, χωρίς να τα καταβρέχουν και τα κατέβαζαν στο χημείο όποτε ήθελαν αυτοί. Όσα χρόνια δούλεψα στην επιχείρηση Κ., ποτέ σε κανένα έργο δεν είχε πρόβλημα με την αντοχή και την ποιότητα του σκυροδέματος...". Από τα ανωτέρω κατατεθέντα, τα ψευδή ήταν ότι δεν υπήρχε παροχή νερού στην οικοδομή, ότι δεν βρεχόταν καθόλου το μπετόν κατά τη σκυροδέτηση, ότι πολλές φορές οι εργαζόμενοι στην οικοδομή εργάτες ζήτησαν νερό από τη μπετονιέρα που οδηγούσε ο Ι. Τ. για να πλύνουν τα χέρια τους όταν ήθελαν να φάνε, ότι τα δοκίμια μπετόν δεν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους μετά από μέρες προς έλεγχο αντοχής σκυροδέματος στην αρμόδια υπηρεσία, ότι δεν υπήρχε κανένας να ενδιαφέρεται για τη συντήρηση του μπετόν, διότι οι ιδιοκτήτες της οικοδομής απουσίαζαν στην ... ενώ η αλήθεια ήταν ότι στο ακίνητο που ανεγείρετο η οικοδομή υπήρχε δίκτυο ύδρευσης, ότι το μπετόν βρεχόταν κατά τη σκυροδέτηση, ότι τα δοκίμια μπετόν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους προς έλεγχο αντοχής στην αρμόδια υπηρεσία και ότι οι ιδιοκτήτες παρευρίσκονταν κατά τις εργασίες της οικοδομής, αλλά και κατά την ημέρα της σκυροδέτησης της πρώτης πλάκας. Το γεγονός της ύπαρξης δικτύου ύδρευσης στο ακίνητο της νεοανεγειρόμενης ομής από το έτος 1994 προκύπτει ιδίως από το υπ' αριθμ. 885/10.2.2005 έγγραφο του Δήμου Νότιας Ρόδου αλλά και από τις καταθέσεις των εξετασθέντων μαρτύρων. Για τα περιστατικά ότι το μπετόν βρεχόταν κατά τη σκυροδέτηση και ότι τα δοκίμια μπετόν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους προς έλεγχο αντοχής στην αρμόδια υπηρεσία, καταθέτουν σαφώς και οι λοιποί μάρτυρες με σαφήνεια και άμεση γνώση, μεταξύ των οποίων ο επιβλέπων μηχανικός Γ. Δ., που έχει εξειδικευμένες γνώσεις σε θέματα κατασκευής (βλ. σχετική κατάθεση). Για το ότι οι ιδιοκτήτες παρευρίσκονταν στις εργασίες της οικοδομής, αλλά και κατά τη σκυροδέτηση της πλάκας προκύπτει σαφώς, εκτός από τις καταθέσεις των ιδίων, αλλά και από την κατάθεση του αρχιτέκτονα που εξέδωσε την άδεια της οικοδομής Δ. Μ. (βλ. κατάθεση του). Οι Σ. Μ. και Ι. Τ. γνώριζαν την αναλήθεια των όσων κατέθεσαν, εφόσον, όπως οι ίδιοι παραδέχονται, ήταν οδηγοί των αυτοκινήτων- μπετονιέρων που μετέφεραν το έτοιμο σκυρόδεμα στη νεοανεγειρόμενη οικοδομή της πολιτικώς ενάγουσας και παρευρίσκονταν στις εργασίες της οικοδομής. Τα ανωτέρω ψευδή κατέθεσαν εν γνώσει τους και προκειμένου να βοηθήσουν τον κατηγορούμενο -εργοδότη τους-στη δικαστική διένεξη που είχε με την πολιτικώς ενάγουσα, πράγμα που επέτυχαν, καθόσον το Εφετείο Δωδεκανήσου, με την υπ' αριθμ. 231/2005 απόφαση του, που στηρίχθηκε, μεταξύ άλλων αποδεικτικών μέσων, και στις ως άνω ψευδείς ένορκες καταθέσεις τους (βλ. σελ. 7 της άνω αποφάσεως) δικαιώθηκε ο κατηγορούμενος, καθόσον έγινε δεκτή η έφεση του, εξαφανίστηκε η πρωτόδικη απόφαση και απορρίφθηκε κατ' ουσίαν η αγωγή της πολιτικώς ενάγουσας. Στη συνέχεια, ασκήθηκε αναίρεση κατά της παραπάνω αποφάσεως, η οποία έγινε δεκτή και παραπέμφθηκε η υπόθεση στο Εφετείο Δωδεκανήσου για νέα εκδίκαση (βλ. την υπ' αριθμ. 1483/2007 απόφαση του Αρείου Πάγου). Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι οι Σ. Μ. και Ι. Τ. προέβησαν στην παραπάνω άδικη πράξη της ψευδορκίας μάρτυρα, μετά από προτροπές, παραινέσεις, πειθώ και φορτικότητα του κατηγορουμένου-εργοδότη τους, ο οποίος μολονότι γνώριζε ως εργολάβος, που παρευρισκόταν στις εργασίες της οικοδομής, και έχοντας ιδία και άμεση αντίληψη για την ύπαρξη δικτύου ύδρευσης της ανεγειρόμενης οικοδομής, για το ότι το μπετόν βρεχόταν κανονικά κατά τη σκυροδέτηση, όπως και τα δοκίμια μπετόν μέχρι να παραδοθούν για έλεγχο αντοχής στην αρμόδια υπηρεσία, αλλά και το ότι οι ιδιοκτήτες παρευρίσκονταν κατά τις εργασίες της οικοδομής, με πρόθεση προκάλεσε στους άνω εργαζομένους του την απόφαση να τελέσουν την άδικη πράξη της ψευδορκίας και να καταθέσουν τα εντελώς αντίθετα από την πραγματική κατάσταση που ο Ίδιος κατά τα άνω γνώριζε, δεδομένου ότι είχε άμεσο έννομο συμφέρον από την έκβαση της δίκης και προκειμένου να απορριφθεί η αγωγή αποζημιώσεως της πολιτικώς ενάγουσας κατ' αυτού, πράγμα που πέτυχε με την έκδοση της προαναφερθείσας αποφάσεως (υπ' αριθμ. 231/2005 του Εφετείου Δωδεκανήσου), εκμεταλλευόμενος τη σχέση εξαρτήσεως των ως άνω μαρτύρων από τον ίδιο. Κατά συνέπεια, πρέπει να κηρυχθεί ένοχος ο κατηγορούμενος της αποδιδομένης σ' αυτόν πράξεως. Ακολούθως, στο διατακτικό της αποφάσεώς του, το άνω δευτεροβάθμιο δικαστήριο, κήρυξε τον αναιρεσείοντα κατηγορούμενο ένοχο και την καταδίκασε σε ποινή φυλακίσεως δέκα μηνών με τριετή αναστολή και δη για το ότι: Στη ... και στις 10-02-2005 ο κατηγορούμενος Ι. Κ. του Ν., ενώ οι Σ. Μ. και Ι. Τ. εξετάζοντο ως μάρτυρες ενώπιον αρχής αρμοδίας να ενεργεί ένορκη εξέταση, με πειθώ και φορτικότητα προκάλεσε από πρόθεση σε αυτούς την απόφαση να καταθέσουν εν γνώσει τους ψέματα και ειδικότερα να καταθέσουν ενόρκως ενώπιον της Συμβολαιογράφου Ρόδου Αριστέας Ηρακλείδου - Περίδου συνταχθέντων σχετικώς των υπ'αριθμ. .../2005 και .../2005 ενόρκων βεβαιώσεων, στις οποίες κατέθεσαν μεταξύ άλλων τα περιγραφέντα υπό στοιχείο (Α) και (Β) του παρόντος διατακτικού, τα οποία ήταν ψευδή ο δε κατηγορούμενος ήταν σε γνώση του ψεύδους: [Α] Στη ... την 10.2.2005, ο Σ. Μ., ενώ εξεταζόταν ενόρκως ως μάρτυρας ενώπιον αρχής αρμοδίας να ενεργεί ένορκη εξέταση, κατέθεσε εν γνώσει του ψέματα και ειδικότερα, στον παραπάνω τόπο και χρόνο, κατά την ένορκη κατάθεση του ενώπιον της συμβολαιογράφου Ρόδου Αριστέας Ηρακλείου Περίδου, με βάση την οποία συντάχθηκε η υπ' αριθμ. .../10.2.2005 ένορκη βεβαίωση, κατέθεσε ενόρκως τα εξής: "τον Ιούλιο και Αύγουστο 2001 ρίχναμε μπετόν στην οικοδομή του Σ. στη .... Μεταξύ των οδηγών που κουβαλούσαν το μπετόν ήμουν και εγώ. Το συνεργείο που δούλευε εκεί δεν είχε και πολλές γνώσεις ούτε και εργαζόταν με σοβαρότητα. Μας πίεζαν να ρίχνουμε πολύ νερό στο μπετόν για να μαλακώσει, ώστε να μην κουράζονται στη διάστρωση του, με συνέπεια να μειώνεται η δύναμη του. Επίσης δεν είχαν πουθενά λάστιχα ή παροχή νερού και κατάλαβα ότι δεν υπήρχε νερό, πράγμα που ήταν καταστροφή για το μπετόν, αφού δεν εβρέχετο. Θυμάμαι ότι οι εργάτες ζητούσαν από συναδέλφους μου νερό της μπετονιέρας για να πλύνουν τα χέρια τους και να μπορέσουν να φάνε. Αλλά και τα δοκίμια που έπαιρναν, τα έπαιρναν με λάθος τρόπο και τους κάναμε παρατήρηση. Τα δοκίμια τα έπαιρναν και τα πετούσαν σε μία άκρη χωρίς καμία συντήρηση, χωρίς βρέξιμο και τα έφερναν στο χημείο, όποτε ήθελαν. Οι ιδιοκτήτες δεν ήρθαν καθόλου στην οικοδομή τους, γιατί μένουν στην ... έτσι οι εργάτες έκαναν ό,τι ήθελαν και όταν τελείωνε η ώρα τους έφευγαν και αυτοί στα σπίτια τους που ήταν στην ... περίπου 80 χλμ. απόσταση. Από τον τρόπο που συντηρούσαν το σκυρόδεμα, δεν ήταν δυνατόν να ανέβει η αντοχή του αλλά αντίθετα εξασθενούσε. Ο Ι. Κ. ποτέ σε κανένα έργο δεν είχε πρόβλημα με το μπετόν και το προσωπικό του στο εργοστάσιο, αλλά εμείς οι οδηγοί του ήμασταν εκπαιδευμένοι και ξέραμε τη δουλειά μας...". Από τα ανωτέρω κατατεθέντα, τα ψευδή ήταν ότι δεν υπήρχε παροχή νερού στην οικοδομή, ότι δεν βρεχόταν καθόλου το μπετόν κατά τη σκυροδέτηση, ότι πολλές φορές οι εργαζόμενοι στην οικοδομή εργάτες ζήτησαν νερό από τη μπετονιέρα που οδηγούσε ο Ι. Τ. για να πλύνουν τα χέρια τους όταν ήθελαν να φάνε, ότι τα δοκίμια μπετόν δεν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους μετά από μέρες προς έλεγχο αντοχής σκυροδέματος στην αρμόδια υπηρεσία και ότι δεν υπήρχε κανένας να ενδιαφέρεται για τη συντήρηση του μπετόν, διότι οι ιδιοκτήτες της οικοδομής απουσίαζαν στην ... ενώ τα αληθή ήταν ότι στο ακίνητο που ανεγείρετο η οικοδομή υπήρχε δίκτυο ύδρευσης, ότι το μπετόν βρεχόταν κατά τη σκυροδέτηση, αα δοκίμια μπετόν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους προς έλεγχο αντοχής υπηρεσία και ότι ιδιοκτήτες παρευρίσκονταν κατά τις εργασίες της οικοδομής, αλλά και κατά την ημέρα της σκυροδέτησης της πρώτης πλάκας, και [Β] Στη ... την 10.2.2005, ο Ι. Τ., ενώ εξεταζόταν ενόρκως ως μάρτυρας ενώπιον αρχής αρμοδίας να ενεργεί ένορκη εξέταση, κατέθεσε εν γνώσει του ψέματα και ειδικότερα, στον παραπάνω τόπο και χρόνο, κατά την ένορκη κατάθεση του ενώπιον της συμβολαιογράφου Ρόδου Αριστέας Ηρακλείου Περίδου, με βάση την οποία συντάχθηκε η υπ' αριθμ. .../10.2.2005 ένορκη βεβαίωση, κατέθεσε ενόρκως τα εξής: "τον Ιούλιο και Αύγουστο 2001 ρίξαμε τα μπετόν στην οικοδομή, αλλά εκεί συναντήσαμε παράξενα πράγματα. Πρώτα πρώτα μας έκανε εντύπωση το ότι δεν υπήρχε παροχή νερού, όπως γίνεται σε όλες τις οικοδομές, αφού τούτο είναι το απαραίτητο πράγμα, γιαυτό και από μένα προσωπικά οι εργάτες ζητούσαν νερό για να πλύνουν τα χέρια τους ώστε να μπορέσουν να φάνε. Η κάθε μπετονιέρα κουβαλάει 500-800 λίτρα νερού, που τα χρειάζεται για να νερώνει το μπετόν, όταν χρειάζεται, αλλά και για τον καθαρισμό της. Πολλές φορές όταν ρίχναμε πλάκες στο κτίριο, οι εργολάβοι μας πίεζαν να ρίξουμε πολύ νερό στο μπετόν, για να είναι μαλακό και να μην κουράζονται, όταν το στρώνουν. Αυτό όμως είχε σαν συνέπεια να αδυνατίζει το μπετόν και μειώνεται η αντοχή του. Το πολύ νερό χρειάζεται μετά το στρώσιμο, που είναι πολύ βασικό, να καταβρέχεται το μπετόν συνεχώς, πολύ δε περισσότερο όταν οι συνθήκες το καλοκαίρι είναι πιο δύσκολες λόγω της ζέστης. Στην οικοδομή όμως Σ. δεν υπήρχε παροχή νερού έστω και προσωρινή και δεν εβρέχοντο τα μπετά, οπότε έχαναν την αντοχή τους. Αλλά κανένας δεν ενδιαφέρετο για τη συντήρηση του μπετόν, διότι οι ιδιοκτήτες απουσίαζαν στην ... όπου κατοικούν. Υπήρχαν μόνο οι εργολάβοι και οι εργάτες, οι οποίοι έφευγαν στις 2.30', διότι έμεναν μακριά στην Κοινότητα ...ς και πηγαινοέρχονταν. Και τα δοκίμια τα πετούσαν σε μια μεριά, χωρίς να τα καταβρέχουν και τα κατέβαζαν στο χημείο όποτε ήθελαν αυτοί. Όσα χρόνια δούλεψα στην επιχείρηση Κ., ποτέ σε κανένα έργο δεν είχε πρόβλημα με την αντοχή και την ποιότητα του σκυροδέματος...". Από τα ανωτέρω κατατεθέντα, τα ψευδή ήταν ότι δεν υπήρχε παροχή νερού στην οικοδομή, ότι δεν βρεχόταν καθόλου το μπετόν κατά τη σκυροδέτηση, ότι πολλές φορές οι εργαζόμενοι στην οικοδομή εργάτες ζήτησαν νερό από τη μπετονιέρα που οδηγούσε ο δεύτερος κατηγορούμενος για να πλύνουν τα χέρια τους όταν ήθελαν να φάνε, ότι τα δοκίμια μπετόν δεν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους μετά από μέρες προς έλεγχο αντοχής σκυροδέματος στην αρμόδια υπηρεσία και ότι δεν υπήρχε κανένας να ενδιαφέρεται για τη συντήρηση του μπετόν, διότι οι ιδιοκτήτες της οικοδομής απουσίαζαν στην ... ενώ τα αληθή ήταν ότι στο ακίνητο που ανεγείρετο η οικοδομή υπήρχε δίκτυο ύδρευσης, ότι το μπετόν βρεχόταν κατά τη σκυροδέτηση, ότι τα δοκίμια μπετόν βρέχονταν μέχρι την παράδοση τους προς έλεγχο αντοχής στην αρμόδια υπηρεσία και ότι οι ιδιοκτήτες παρευρίσκονταν κατά τις εργασίες της οικοδομής, αλλά και κατά την ημέρα της σκυροδέτησης της πρώτης πλάκας. Με την ως άνω πράξη του πλήρωσε τόσο την αντικειμενική όσο και την υποκειμενική υπόσταση της ηθικής αυτουργίας σε ψευδορκία μάρτυρα κατά συρροή.
Με αυτά που δέχθηκε το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, διέλαβε στην προσβαλλόμενη 1/2013 απόφασή του, την κατά τα ανωτέρω απαιτούμενη ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού εκθέτει σε αυτήν με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της αξιόποινης πράξεως, για την οποία καταδικάσθηκε ο αναιρεσείων, τις αποδείξεις από τις οποίες συνήγαγε τα περιστατικά αυτά, καθώς επίσης και τους συλλογισμούς, με βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 26 παρ.1 α, 27 παρ.1, 46 παρ. 1 α, 94 και 224 παρ.2, 227 παρ.1 του ΠΚ. Όσον αφορά τις ειδικότερες αιτιάσεις του αναιρεσείοντος: α) αιτιολογείται επαρκώς ο άμεσος δόλος του κατηγορουμένου και δη αναφέρεται η γνώση αυτού για τα ψευδή γεγονότα που οι συγκατηγορούμενοί του ως μάρτυρες κατέθεσαν ενόρκως σε ένορκη βεβαίωση μάρτυρος ενώπιον συμβολαιογράφου, αναφέρεται ποία ήσαν τα αληθή στο διατακτικό, παραδεκτά συμπληρούμενου κατά τούτο του αιτιολογικού, αποτελούντος με το διατακτικό ενιαίο σύνολο, β) αναφέρεται στο αιτιολογικό ο τρόπος και τα μέσα που αυτός, ως ηθικός αυτουργός, χρησιμοποίησε και προκάλεσε στους δύο μάρτυρες Σ. Μ. και Ι. Τ. την απόφαση να προβούν στην ανωτέρω ψευδή κατάθεση (ως εργοδότης τους με προτροπές, παραινέσεις, πειθώ και φορτικότητα), για να χρησιμεύσουν σε αστική δίκη αποζημίωσης προκειμένου να απορριφθεί η κατ'αυτού αγωγή αποζημίωσης της πολιτικώς ενάγουσας, πράγμα που μάλιστα πέτυχε, με την έκδοση της με αρ. 231/2005 αποφάσεως του Εφετείου Δωδεκανήσου, γ) αναφέρεται ότι ο κατηγορούμενος, όπως και οι μάρτυρες γνώριζαν, από άμεση ιδία αντίληψη, τα αληθή, που είχαν έννομη επιρροή στην παραπάνω αστική διαφορά αποζημίωσης και δεν ήταν αναγκαία η παράθεση άλλων σχετικών με τη γνώση περιστατικών. Όλες οι λοιπές αιτιάσεις του αναιρεσείοντος, όπως για την αλήθεια της αστικής διαφοράς των διαδίκων, την ύπαρξη ή μη υδρομετρητή παροχής νερού στην οικοδομή της πολιτικώς ενάγουσας, για αντιφάσεις των παραδοχών του αιτιολογικού προς αναγνωσθέντα έγγραφα και για εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων και δη των 41 αναγνωσθέντων εγγράφων, αφορούν την ανέλεγκτη αναιρετικά κρίση του δικαστηρίου επί της ουσίας της υποθέσεως και είναι απορριπτέες ως απαράδεκτες.
Επομένως, ο συναφής, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ, προβαλλόμενος λόγος της κρινόμενης αιτήσεως του αναιρεσείοντος, για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας της προσβαλλόμενης ως άνω αποφάσεως, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.
Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθρου 364 παρ. 1 του ΚΠΔ προκύπτει ότι είναι υποχρεωτική η ανάγνωση των εγγράφων που υπέβαλε για ανάγνωση ο κατηγορού΅ενος κατά τη διάρκεια της αποδεικτικής διαδικασίας. Αν το δικαστήριο αρνηθεί την άσκηση του δικαιώ΅ατος αυτού στον κατηγορού΅ενο ή δεν απαντήσει, τότε ιδρύεται λόγος αναίρεσης για έλλειψη ακρόασης, σύ΅φωνα ΅ε το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Β' και 170 παρ. 2 ΚΠΔ. Η έλλειψη ό΅ως, ακρόασης προϋποθέτει υποβολή έγγραφης ή σαφούς προφορικής αίτησης ή πρότασης, που συνοδεύεται ΅ε την άσκηση του δικαιώ΅ατος αυτού που παρέχεται στον κατηγορού΅ενο από το νό΅ο, η υποβολή δε αυτή πρέπει να προκύπτει από τα πρακτικά της συνεδρίασης, χωρίς να επιτρέπεται α΅φισβήτηση της ακρίβειας αυτών, παρά ΅όνο προσβολή τους για πλαστότητα ή διόρθωσή τους κατά τη διαδικασία του άρθρου 145 ΚΠΔ. Για να επέλθει ό΅ως, ακυρότητα της διαδικασίας από την έλλειψη αυτή, απαιτείται να υποβληθεί σαφές και ορισ΅ένο αίτη΅α από τον κατηγορού΅ενο ή τον συνήγορό του και σε περίπτωση παραλείψεως ανάγνωσης, από το διευθύνοντα τη συζήτηση, του εγγράφου που προσκο΅ίσθηκε και του οποίου την ανάγνωση ζήτησε ο κατηγορού΅ενος ή ο συνήγορός του κατά την ακροα΅ατική διαδικασία να προσφύγει α΅έσως αυτός σε ολόκληρο το δικαστήριο και σε περίπτωση παραλείψεως τούτου να αποφανθεί ή παρά το νό΅ο απόρριψης της προσφυγής, τότε μόνον υφίσταται έλλειψη ακρόασης και δη΅ιουργείται λόγος αναίρεσης από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Β' του ΚΠΔ (ΑΠ 1773/2010).
Στην προκειμένη περίπτωση, από τα πρακτικά της δίκης ενώπιον του Εφετείου Δωδεκανήσου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη με αρ. 1/2013 απόφαση, προκύπτει ότι ο συνήγορος του τότε εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος αμέσως μετά την έναρξη της συζητήσεως ενεχείρισε στο δικαστήριο και ανέπτυξε προφορικώς αυτοτελείς κατ' αυτόν και αρνητικούς της κατηγορίας ισχυρισμούς (βλ. σελ. 5-8 πρακτικών), από το περιεχόμενο των οποίων προκύπτει ότι αναπτύσσει υπερασπιστικά απλώς επιχειρήματα ότι όσα κατέθεσαν οι δύο μάρτυρες στις ένορκες βεβαιώσεις ήσαν αληθή και όχι ψευδή και διηγηματικά αναφέρει ότι με την με αρ. 4/2009 αμετάκλητη απόφαση του Τριμελούς Πλημ/κείου ...υ (αντίγραφο της οποίας προσκόμισε για ανάγνωση) αθωώθηκαν όλοι οι κατηγορούμενοι, κατηγορούμενος και δύο Δημοτικοί Υπάλληλοι για το φερόμενο ίδιο ψευδές γεγονός ότι υπήρχε παροχή νερού στο ακίνητο της εγκαλούσας. Από την παραδεκτή επισκόπηση των άνω πρακτικών της δίκης δεν προκύπτει ότι ο κατηγορούμενος ή ο συνήγορός του προσκόμισαν στην διευθύνουσα την παραπάνω αθωωτική απόφαση, ούτε ότι υπέβαλαν σαφές και ορισμένο αίτημα για την ανάγνωση του εν λόγω αναφερομένου ως προσκομισθέντος αντιγράφου της αθωωτικής αποφάσεως, που δεν περιλαμβανόταν άλλωστε στα αναφερόμενα στα πρακτικά αυτά ότι αναγνώσθηκαν λοιπά 37 έγγραφα, ούτε περαιτέρω προκύπτει από τα πρακτικά ότι από τον εν λόγω συνήγορο υπερασπίσεως που εκπροσωπούσε τον αναιρεσείοντα, μετά την ανάγνωση των εγγράφων του κατηγορητηρίου και τριών εγγράφων που προσκόμισε και ζήτησε η πολιτική αγωγή, έγινε προσφυγή στο δικαστήριο για παράλειψη ανάγνωσης του προσκομισθέντος εγγράφου της ανωτέρω με αρ. 4/2009 αθωωτικής αποφάσεως από την διευθύνουσα τη δίκη Εφέτη και ότι το δικαστήριο αρνήθηκε να αποφανθεί ή ότι απέρριψε την προσφυγή του. Επομένως, ο σχετικός από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Β' του ΚΠΔ λόγος αναιρέσεως είναι απορριπτέος προεχόντως ως απαράδεκτος.
Μετά ταύτα, αφού δεν υπάρχει άλλος παραδεκτός λόγος αναιρέσεως της κρινόμενης αιτήσεως για έρευνα, πρέπει η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως να απορριφθεί και να καταδικασθεί ο αναιρεσείων στα δικαστικά έξοδα (άρθρο 583 παρ. 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 30-1-2013 αίτηση του Ι. Κ. του Ν., περί αναιρέσεως της με αρ. 1/2013 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου
Πλημμελημάτων) Δωδεκανήσου. Και .
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα εκ διακοσίων πενήντα (250) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 12 Ιουνίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 13 Ιουνίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ