Θέμα
Αποδεικτικά μέσα, Ένδικο μέσο.
Περίληψη:
Προϋποθέσεις νόμιμης επίκληση αποδεικτικών μέσων στο Εφετείο που είχαν προσκομισθεί και στο Πρωτοβάθμιο δικαστήριο. Αναιρετικός λόγος από το άρθρο 559 αρ. 11 περ. β΄ του Κ.Πολ.Δ. Πότε ιδρύεται. Αναιρεί Εφ. Αθ. 4543/2007. Παραπέμπει στο ίδιο δικαστήριο.
Αριθμός 302/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Φούκα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα), Δημήτριο Μαζαράκη, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 24 Οκτωβρίου 2012, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Της αναιρεσείουσας: Ε. Δ. χήρας Σ., το γένος Θ. Α., κατοίκου …, που παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Νικολάο Καβελάρα.
Των αναιρεσιβλήτων: 1)Τ. θετής θυγατέρας Σ. Δ., φυσικής θυγατέρας Κ. Α., κατοίκου …, που εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο της Αιμιλία Σπυροπούλου-Παπαφωτίου, και 2)Α. Δ., θετού τέκνου Σ. Δ., φυσικού τέκνου Τ. Α., κατοίκων …, που παραστάθηκε με την ίδιο ως άνω πληρεξούσιο δικηγόρο.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 5/12/2002 αγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης και την από 10/1/2002 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου, οι οποίες κατατέθηκαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών και συνεκδικάστηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 822/2004 του ιδίου Δικαστηρίου και 4543/2007 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 25/6/2010 αίτησή της. Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 5/10/2011 έκθεση του κωλυομένου να μετάσχει στη σύνθεση Αρεοπαγίτη Κωνσταντίνου Τσόλα, με την οποία εισηγήθηκε να γίνει δεκτή η αίτηση αναίρεσης κατά παραδοχή του πρώτου λόγου της.
Ο πληρεξούσιος της αναιρεσείουσας ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, η πληρεξουσία των αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη του.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, όπως από αυτήν προκύπτει, το Εφετείο που την εξέδωσε δέχθηκε, με επικύρωση της πρωτόδικης απόφασης, που είχε δεχθεί τα ίδια, τις ένδικες αγωγές των αναιρεσιβλήτων και αναγνώρισε ότι η αποκλήρωση των τελευταίων από τον θετό τους πατέρα Σ. Δ., που απεβίωσε την 20-6-2002, σύζυγο από δεύτερο γάμο της αναιρεσείουσας, η οποία (αποκλήρωση) περιέχεται στην υπ' αριθμ…/12-4-2002 δημόσια διαθήκη του ανωτέρω θανόντος που συντάχθηκε στον συμβολαιογράφο Αθηνών Χαράλαμπο Κριμπά και δημοσιεύτηκε νόμιμα, είναι άκυρη για τους αναφερόμενους στην απόφαση λόγους.
ΙΙ. Κατά το άρθρο 559 αρ. 11 περ. β' του ΚΠολΔ αναίρεση επιτρέπεται αν το δικαστήριο παρά τον νόμο έλαβε υπόψη αποδείξεις που δεν προσκομίστηκαν. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, που προκύπτει και από τον συνδυασμό της προς τις διατάξεις των άρθρων 106, 237 παρ.1 εδ. β', 346 και 453 παρ.1 του ΚΠολΔ, ως αποδείξεις που δεν προσκομίστηκαν νοούνται και εκείνες των οποίων δεν έγινε σαφής και ορισμένη επίκληση με τις προτάσεις του διαδίκου που τις προσκόμισε. Σαφής και ορισμένη είναι η επίκληση εγγράφου όταν είναι ειδική και από αυτήν προκύπτει η ταυτότητά του. Μπορεί δε η επίκληση αυτή να γίνει είτε με τις προτάσεις της συζήτησης μετά την οποία εκδόθηκε η απόφαση είτε με αναφορά διά των προτάσεων αυτών σε συγκεκριμένο μέρος των προσκομιζομένων προτάσεων προηγούμενης συζήτησης, όπου γίνεται σαφής και ορισμένη επίκληση του εγγράφου, κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 240 ΚΠολΔ που αναφέρεται στον τρόπο επαναφοράς "ισχυρισμού", έχει όμως εφαρμογή και για επίκληση αποδεικτικών μέσων, για την ταυτότητα του νομικού λόγου. Δεν είναι συνεπώς νόμιμη η κατ' έφεση επίκληση εγγράφου, προς άμεση ή έμμεση απόδειξη, όταν στις προτάσεις ενώπιον του Εφετείου περιέχεται γενική μόνο αναφορά σε όλα τα έγγραφα που ο διάδικος είχε επικαλεστεί και προσκομίσει πρωτοδίκως, χωρίς παραπομπή σε συγκεκριμένα μέρη των ενυποβαλλομένων πρωτόδικων προτάσεων, όπου περιέχεται σαφής και ορισμένη επίκληση του εγγράφου. Ειδικότερα η αναφορά στις προτάσεις της πρωτόδικης δίκης και η ενσωμάτωσή τους στις προτάσεις της δευτεροβάθμιας δίκης δεν συνιστά νόμιμη επίκληση αποδεικτικών μέσων.
Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο για να καταλήξει στο αποδεικτικό του πόρισμα και στο προαναφερθέν διατακτικό του, έλαβε υπόψη, εκτός των άλλων αποδεικτικών μέσων, και τα εξής ειδικώς αναφερόμενα έγγραφα: 1) το από 3-4-1990 ιατρικό σημείωμα της παιδοψυχιάτρου Σ. Κ., 2) την από 20-9-1990 ιατρική γνωμάτευση της ίδιας ιατρού, 3) το από 11-6-1991 ιατρικό σημείωμα της ίδιας ιατρού, 4) την υπ' αριθμ. κατάθεσης 2620/1990 αγωγή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 5) την από 21-5-1990 μήνυση του θετού πατρός κατά της Τ. Α. στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών για α) υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης, ψευδή ανώμοτη κατάθεση και ψευδή προς αρχή αναφορά και β) εξύβριση, 6) την 2890/2000 αμετάκλητη απόφαση του Εφετείου Αθηνών, 7) το 1843/1991 απαλλακτικό βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών, 8) την 51574/1993 αθωωτική απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, 9) τις 19185/1990 και 2387/1991 αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (ασφαλιστικών μέτρων η πρώτη και τακτικής διαδικασίας η δεύτερη), 10) τις από 16-11-1998 προτάσεις του Σ.Δ. κατά της πρώτης αναιρεσίβλητης ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και 11) την 1858/1999 οριστική απόφαση του ίδιου Πρωτοδικείου. Εξάλλου, από τις από 24-1-2006 προσκομιζόμενες προτάσεις που καθένας από τους αναιρεσιβλήτους υπέβαλε ενώπιον του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου, τις οποίες, ως διαδικαστικά έγγραφα, παραδεκτά επισκοπεί ο Άρειος Πάγος (άρθρο 562 παρ.2 ΚΠολΔ) για να ελέγξει τη βασιμότητα του λόγου (άρθρο 561 παρ.2 ΚΠολΔ), προκύπτει ότι οι αναιρεσίβλητοι στη σελίδα 2 των προτάσεων αυτών αναφέρουν ότι "προσάγω και επικαλούμαι όλα τα έγγραφα τα οποία και προσκόμισα νόμιμα και εμπρόθεσμα στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο με τις προτάσεις μου", και στην συνέχεια προβαίνουν στην ενσωμάτωση των προτάσεών τους που κατέθεσαν ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, χωρίς περαιτέρω ειδική επίκληση των ως άνω προσκομιζομένων εγγράφων ή παραπομπή σε συγκεκριμένο μέρος των επανυποβαλλομένων πρωτόδικων προτάσεων, όπου περιέχεται σαφής και ορισμένη επίκληση των εγγράφων αυτών. Επομένως, εφόσον το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έλαβε υπόψη του χωρίς νόμιμη επίκληση τα ανωτέρω προσκομισθέντα από τους αναιρεσιβλήτους έγγραφα, υπέπεσε στην προαναφερθείσα αναιρετική πλημμέλεια του αριθμού 11 περ. β' του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, όπως βάσιμα υποστηρίζει η αναιρεσείουσα με τον σχετικό, πρώτο, λόγο του αναιρετηρίου. Και πρέπει, κατά παραδοχήν αυτού του λόγου, μετά την οποία και παρέλκει η έρευνα των λοιπών, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να παραπεμφθεί η υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο δικαστήριο που εξέδωσε την αναιρούμενη αυτή απόφαση και του οποίου είναι δυνατή η συγκρότηση από άλλους δικαστές, πλην εκείνων που εξέδωσαν την αναιρούμενη απόφαση, και να καταδικασθούν οι αναιρεσίβλητοι στην αναφερόμενη στο διατακτικό δικαστική δαπάνη της αναιρεσείουσας, κατά το νόμιμο αίτημα της τελευταίας (άρθρο 176 και 183 του ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμ. 4543/2007 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση προς περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο ως άνω δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, πλην εκείνων που εξέδωσαν την αναιρούμενη απόφαση.
Καταδικάζει τους αναιρεσιβλήτους στη δικαστική δαπάνη της αναιρεσείουσας, την οποία ορίζει στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 5 Φεβρουαρίου 2013. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 20 Φεβρουαρίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ