Θέμα
Νόμου εφαρμογή και ερμηνεία, Εισαγγελέας Αρείου Πάγου, Τραπεζική επιταγή, Έγκληση.
Περίληψη:
Αναίρεση από Εισαγγελέα Αρείου Πάγου κατά αποφάσεως με την οποία κηρύχθηκε απαράδεκτη η ποινική δίωξη, λόγω εκπρόθεσμης ασκήσεως της εγκλήσεως για έκδοση ακάλυπτης επιταγής. Το τρίμηνο αρχίζει από τότε που εμφανίστηκε η επιταγή και έλαβε γνώση ο παθών (κομιστής) της ελλείψεως διαθεσίμων κεφαλαίων από τον εκδότη της επιταγής και του προσώπου του εκδότη και όχι από το χρόνο εκδόσεως της επιταγής. Αίτηση αναιρέσεως από εισαγγελέα για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Δεκτή αίτηση. Αναιρεί και παραπέμπει στο ίδιο Δικαστήριο για νέα εκδίκαση.
Αριθμός 672/2010
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Δημήτριο Πατινίδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Χαράλαμπο Παπαηλιού, Νικόλαο Κωνσταντόπουλο-Εισηγητή, Παναγιώτη Ρουμπή, Γεώργιο Μπατζαλέξη Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Ιανουαρίου 2010, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ρούσσου-Εμμανουήλ Παπαδάκη (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου , περί αναιρέσεως της 5219/2009 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημ/κείου Αθηνών.
Με κατηγορούμενη την Χ, κατοίκου ..., που δεν παραστάθηκε.
Με πολιτικώς ενάγωντα τον Ψ, κατοίκου ..., που παρέστη με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Χαράλαμπο Τσιλιώτη.
Το Τριμελές Πλημ/κείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή και ο αναιρεσείων Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ιωάννης Χρυσός ζητά τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό και ημερομηνία 29/20 Μαϊου 2009 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον της Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίας Στεφανοπούλου και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 766/09.
Αφού άκουσε Τον Αντεισαγγελέα, που ζήτησε να γίνει δεκτή η έκθεση αναίρεσης και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του πολιτικώς ενάγοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το αρ.505 παρ.2 ΚΠΔ, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιοσδήποτε αποφάσεως μέσα στην προθεσμία του άρ. 479 παρ. 2, δηλαδή μέσα σε ένα μήνα από την καταχώρηση της αποφάσεως καθαρογραμμένης στα ειδικό βιβλίο του άρ. 473 παρ. 3 ΚΠΔ. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ασκεί αναίρεση κατά πάσης αποφάσεως οποιουδήποτε ποινικού δικαστηρίου, καταδικαστικής ή αθωωτικής ή εκείνης που παύει οριστικά την ποινική δίωξη ή την κηρύσσει απαράδεκτη, για όλους τους λόγους του άρ. 510 παρ. 1 ΚΠΔ, μεταξύ των οποίων και η εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως και η υπέρβαση εξουσίας (άρ. 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' και Η' ΚΠΔ). Εσφαλμένη ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως υπάρχει όταν το δικαστήριο αποδίδει στη διάταξη διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει και εσφαλμένη εφαρμογή όταν το δικαστήριο δεν υπάγει σωστά τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε ότι προέκυψαν οπό την αποδεικτική διαδικασία στη διάταξη που εφήρμοσε, υπέρβαση δε εξουσίας συντρέχει όταν το δικαστήριο άσκησε δικαιοδοσία που δεν του παρέχεται από το νόμο ή όταν αρνείται να ασκήσει δικαιοδοσία η οποία του παρέχεται από το νόμο στη συγκεκριμένη περίπτωση, αν και συντρέχουν οι απαιτούμενοι γι' αυτό κατά νόμον όροι.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου με την από 20 Μαϊου 2009 ενώπιον του Γραμματέα του Αρείου Πάγου αίτησή του, για την οποία συντάχθηκε η με αριθμό 29/2009 έκθεση αναιρέσεως, δήλωσε ότι ασκεί αναίρεση σύμφωνα με την διάταξη του αρθρ.505 παρ.2 ΚΠΔ κατά της με αριθμ.5219/2009 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών με την κηρύχθηκε απαράδεκτη η κατά της Χ, ποινική δίωξη για την παράβαση του άρθρου 79 παρ.1 του Ν.5960/1933 λόγω του ότι η έγκληση κατ'αυτής υποβλήθηκε πέρα του τριμήνου του άρθρου 117 ΠΚ.
Η αίτηση αναίρεσης γίνεται κατά τις διατάξεις του άρθρου 505 παρ.2 ΚΠΔ εμπρόθεσμα διότι η προσβαλλόμενη απόφαση καταχωρήθηκε στις 30-4-2009 και η άσκηση της αναίρεσης γίνεται την 20 Μαϊου 2009 και νομότυπα αφού γίνεται με δήλωση στο Γραμματέα του Αρείου Πάγου και για τους προβλεπόμενους λόγους στη διάταξη του άρθρου 510 παρ.1 Δ και Ε. ΚΠΔ για έλλειψη αιτιολογίας και για εσφαλμένη εφαρμογή και ερμηνεία ουσιαστικού ποινικού νόμου. Πρέπει δε να εξετασθεί και κατ'ουσίαν. Κατ'άρθρον μεν 4 παρ.1 α του Ν.2408/4-6-1996 ή ποινική δίωξη για την ποινικώς κολάσιμη αδικοπραγία, που προβλέπεται και τιμωρείται από το άρθρο 79 παρ.1 του όπως ισχύει Ν.5960/1933 ήτοι της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής, ασκείται μόνον ύστερα από έγκληση του κομιστού της επιταγής που δεν πληρώθηκε, κατ'άρθρον δε 117 παρ.1 ΠΚ "όταν ο νόμος απαιτεί έγκληση για την ποινική δίωξη κάποιας αξιόποινης πράξης, το αξιόποινο εξαλείφεται αν ο δικαιούχος δεν υποβάλλει την έγκληση μέσα σε τρεις μήνες από την ημέρα που έλαβε γνώση για την πράξη που τελέστηκε και για το πρόσωπο που την τέλεσε ή για έναν από τους συμμέτοχους της. Η τρίμηνη προθεσμία για την υποβολή της εγκλήσεως είναι ανεξάρτητη από την κατά το άρθρο 111 ΠΚ παραγραφή των εγκλημάτων και, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 243 εδ. β'ΑΚ και 145 παρ.2 ΚΠολΔ, οι οποίες έχουν εφαρμογή και εν προκειμένω, ένεκα της ενότητος της εννόμου τάξεως, λήγει μόλις περάσει η ημέρα του τελευταίου μηνός, που αντιστοιχεί σε αριθμό με την ημέρα που άρχισε, δηλαδή με την ημέρα κατά την οποίαν ο δικαιούμενος σε υποβολή εγκλήσεως έλαβε γνώση της τελέσεως της πράξεως και του προσώπου που την τέλεσε ή κάποιου από τους συμμετόχους. Ούτως εκ του συνδυασμού των διατάξεων αυτών συνάγεται ότι επί του εγκλήματος της ακάλυπτης επιταγής η τρίμηνη προθεσμία της εγκλήσεως για την άσκηση της ποινικής διώξεως εναντίον του υπαιτίου, αρχίζει από την ημέρα, κατά την οποίαν ο κομιστής της εν λόγω επιταγής, γνωρίζων τον εκδότη της, ο οποίος προκύπτει από το κείμενο του τίτλου, έλαβε γνώση της ελλείψεως αντικρύσματος προς πληρωμήν της και τούτο συμβαίνει όταν, εμφανίσας εμπροθέσμως την επιταγή προς πληρωμήν, η τελευταία δεν πληρώνεται. Εξ άλλου κατά το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ.Η' ΚποινΔ, λόγον αναιρέσεως της αποφάσεως αποτελεί η υπέρβαση εξουσίας, η οποία υπάρχει όταν το δικαστήριο ήσκησε δικαιοδοσία που δεν του δίνει ο νόμος. Τοιαύτη δικαιοδοσία ασκεί το δικαστήριο και όταν καταδικάζει για έγκλημα για το οποίο δεν υπεβλήθη η απαιτούμενη έγκληση εμπροθέσμως. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το σκεπτικό σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλομένης αποφάσεως του ως εφετείου δικάσαντος Τριμελούς Πλημ/κείου Αθηνών, με την οποία κηρύχθηκε απαράδεκτη η ποινική δίωξη κατά της κατηγορουμένης, Χ, το εν λόγω δικαστήριο, κατά πιστή αντιγραφή από το σκεπτικό της αποφάσεως, δέχθηκε τα ακόλουθα: "Σύμφωνα με το άρθρο 79 παρ.1 του ν.5960/1933 (όπως αντικαταστάθηκε με το υ.δ.1325/1972) ο εκδίδων επιταγήν μη πληρωθείσαν επι πληρωτού παρά τω οποίω δεν έχει αντίστοιχα διαθέσιμα κεφάλαια κατά το χρόνο της εκδόσεως της επιταγής ή της πληρωμής ταύτης, τιμωρείται δια φυλακίσεως τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματικής ποινής τουλάχιστον 10.000 δρχ." με τη διάταξη του άρθρου 4 παρ.1 εδ.α'του ν.2408/1996 προστέθηκε στο παραπάνω άρθρο παράγραφος 5, κατά την οποία η ποινική δίωξη του εκδότη ακάλυπτης επιταγής ασκείται μόνον ύστερα από έγκληση του κομιστή της επιταγής που δεν πληρώθηκε.
Εν προκειμένω, η επίδικη επιταγή υπ'αρ.... ποσού 6.640 ευρώ εξεδόθη στις 31-8-2003 από την κατηγορουμένη Χ με την ιδιότητα της νομίμου εκπροσώπου της υπό εκκαθάριση κατά τον ανωτέρω χρόνο εταιρείας με την επωνυμία "ΑΠΚΟ ΤΟΥΡΣ ΕΠΕ". Της επιταγής αυτής κατέστη κομιστής ο πολιτικώς ενάγων Ψ, ο οποίος την εμφάνισε προς πληρωμή, όμως η επιταγή δεν πληρώθηκε λόγω ελλείψεως διαθέσιμων κεφαλαίων γεγονός που σημειώθηκε στο σώμα της επιταγής στις 5-9-2003 απ'την πληρώτρια ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. Όμως ο χρόνος έκδοσης της επιταγής (31-8-2003) κατά τον οποίο δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο αντικειμενικά στοιχειοθετείται η παράβαση του αδικήματος της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής και από το χρονικό αυτό σημείο και μέχρι την υποβολή της εγκλήσεως που έλαβε χώρα στις 4-12-2003 παρήλθε χρόνος μεγαλύτερος των τριών μηνών που ορίζει η διάταξη του άρθρου 117 παρ.1 ΠΚ και για το λόγο αυτό πρέπει η έγκληση να κριθεί εμπρόθεσμη και συνακόλουθα απαράδεκτη η ποινική δίωξη λόγω της εκπροθέσμου εγκλήσεως" Κατά συνέπεια, η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, με την οποία το δικαστήριο της ουσίας θεώρησε εμπρόθεσμη την έγκληση και κήρυξε απαράδεκτη την ποινική δίωξη κατά της παραπάνω κατηγορουμένης, υπέπεσε στην πλημμέλεια της ελλείψεως αιτιολογίας, ως προς το γεγονός της γνώσης του δικαιούχου για την έλλειψη των διαθεσίμων κεφαλαίων. Ειδικότερα δε, στην προκείμενη περίπτωση από το σκεπτικό της προσβαλλόμενης προκύπτει ότι η προσβαλλόμενη κήρυξε την κατά της Χ ποινική δίωξη για έκδοση ακάλυπτης επιταγής, αρθρ.79 παρ.1 ν.5960/1933 αφού δέχθηκε πρώτα ότι η κατηγορουμένη την 31-8-2003 εξέδωκε την με αριθμ.... τραπεζική επιταγή η οποία συρόταν στον με αριθμ.... λογαριασμό της που τηρούσε στην Λαϊκή Τράπεζα της Ελλάδας για ποσό 6.640 ευρώ και η οποία εμφανισθείσα την 5-9-2003 στην πληρώτρια τράπεζα παρέμεινε απλήρωτη ελλείψη διαθεσίμων κεφαλαίων όπως προκύπτει από την σχετική επισημείωση-βεβαίωση της πληρώτριας τράπεζας, απαράδεκτη λόγω του ότι η κατά της παραπάνω έγκληση υποβλήθηκε την 4-12-2003 ήτοι μετά την πάροδο τριμήνου από την έκδοση της επιταγής. Με την αιτιολογία αυτή στην οποία δεν αναφέρεται και δεν αιτιολογείται καθόλου το γεγονός της γνώσης του δικαιούχου για την έλλειψη των διαθεσίμων κεφαλαίων το οποίο έλαβε χώρα την 5-9-2003 ημέρα από την οποία αρχίζει η τρίμηνη προθεσμία της έγκλησης, και εκ του ότι υπελόγισε εσφαλμένα τον χρόνο του τριμήνου της υποβολής της έγκλησης το οποίο έπρεπε να το υπολογίσει από την επομένη της εμφάνισης της επιταγής ήτοι την 5-9-2003 και όχι από του χρόνου έκδοσης της επιταγής την 31-8-2003 όπως εσφαλμένα υπελόγισε η προσβαλλόμενη κατέστησε εαυτήν αναιρετέα για τους λόγους που αναφέρονται παραπάνω και για τους λόγους αυτούς πρέπει ν'αναιρεθεί.
Κατόπιν αυτών, αφού αναιρείται η απόφαση, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα εκδίκαση στο ίδιο Δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η σύνθεση του από άλλους δικαστές, από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την 5219/2009 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών. Και
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα κρίση στο ίδιο δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 24 Μαρτίου 2010. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 7 Απριλίου 2010.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ