Θέμα
Αιτιολογίας ανεπάρκεια, Καθυστέρηση καταβολής αποδοχών εργαζομένου.
Περίληψη:
Παράβαση του ΑΝ 690/ 1945. Στοιχεία του εγκλήματος. Για την πληρότητα της αιτιολογίας απαιτείται να αναφέρονται εκτός άλλων και η ιδιότητα του κατηγορουμένου (εργοδότης, διευθυντής, κλπ), ο χρόνος διάρκειας της σύμβασης εργασίας, οι μηνιαίες τακτικές και έκτακτες αποδοχές, το σύνολο αυτών, το ποσό που καταβλήθηκε στον εργαζόμενο έναντι αυτών ώστε μετά την αφαίρεση αυτού να προκύπτει το οφειλόμενο υπόλοιπο, ο χρόνος που έπρεπε να καταβληθούν οι οφειλόμενες αποδοχές και αν το ύψος των αποδοχών και ο χρόνος καταβολής τους είχε καθοριστεί από ατομική σύμβαση εργασίας ή διαιτητική απόφαση ή από το νόμο ή από το έθιμο. Αναιρείται η καταδικαστική απόφαση για έλλειψη αιτιολογίας.
Αριθμός 1598/2009
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Εμμανουήλ Καλούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Αιμιλία Λίτινα, Ανδρέα Τσόλια, Ανδρέα Δουλγεράκη και Ιωάννη Παπαδόπουλο - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 19 Μαΐου 2009, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Νικολάου Μαύρου (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και της Γραμματέως Πελαγίας Λόζιου, για να δικάσει τις αιτήσεις των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1) .... και 2) .... κατοίκων .... που εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο τους Αναστασία Ασπρίδη, περί αναιρέσεως της 1492/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του, διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και οι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις από 19 Ιανουαρίου 2009 δύο χωριστές αιτήσεις τους αναιρέσεως, οι οποίες καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 171/2009.
Αφού άκουσε
Την πληρεξούσια δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να αναιρεθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη απόφαση, να παύσει οριστικά λόγω παραγραφής η ποινική δίωξη κατά των κατηγορουμένων για την πράξη που με στοιχείο "Α" του σκεπτικού και του διατακτικού της απόφασης αναφέρεται και να απορριφθούν κατά τα λοιπά οι προκείμενες αιτήσεις αναίρεσης.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Οι κρινόμενες υπ' αριθ. 4/19-1-2009 και 5/19-1-2009 αιτήσεις αναιρέσεως των κατηγορουμένων ... και .... αντίστοιχα, οι οποίες στρέφονται κατά της υπ'αριθ. 1492/2008 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών και των οποίων οι λόγοι είναι ίδιοι, είναι προδήλως συναφείς και πρέπει να συνεξεταστούν.
Κατά τη διάταξη του άρθρου μόνου παρ. 1 του α.ν. 690/1945, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 παρ. 1 του Ν. 2336/1995, τιμωρείται με τις αναφερόμενες σ' αυτό ποινές, κάθε εργοδότης ή διευθυντής ή επιτετραμμένος ή με οποιονδήποτε τίτλο εκπρόσωπος οποιασδήποτε επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή εργασίας, ο οποίος δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα στους απασχολούμενους σε αυτόν ως οφειλόμενες συνεπεία της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας πάσης φύσεως αποδοχές, που καθορίζονται είτε από τη σύμβαση εργασίας, είτε από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, είτε από αποφάσεις διαιτησίας, είτε από το νόμο ή έθιμο, είτε σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 3198/1995, συνεπεία της θέσεως των εργαζομένων σε καταστάσεις διαθεσιμότητας. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι το προβλεπόμενο από αυτή ως άνω πλημμέλημα τιμωρείται ως γνήσιο έγκλημα παραλείψεως, το οποίο συντελείται ευθύς ως ο υπόχρεος παραλείψει να καταβάλει στο δικαιούχο μισθωτό τις οφειλόμενες σ' αυτόν αποδοχές ή άλλες φύσεως χορηγίες, μέσα στην προθεσμία που ορίζεται είτε από τη σύμβαση, είτε από το νόμο ή το έθιμο είτε από διοικητικές πράξεις. Εξάλλου η καταδικαστική απόφαση, έχει την απαιτούμενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠοινΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ίδιου Κώδικα, όταν αναφέρονται σ' αυτήν με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που αποδείχθηκαν από τη διαδικασία στο ακροατήριο, σχετικά με τα αντικειμενικά και υποκειμενικά στοιχεία του εγκλήματος οι αποδείξεις που θεμελιώνουν τα περιστατικά αυτά και οι νομικοί συλλογισμοί με τους οποίους το δικαστήριο υπήγαγε τα περιστατικά που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρμόσθηκε. Ειδικότερα, η καταδικαστική απόφαση για παράβαση της ως άνω διατάξεως του α.ν. 690/1945, για να έχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, πρέπει να εκτίθενται σ' αυτή με πληρότητα και σαφήνεια, πλην των προαναφερομένων, η ιδιότητα του κατηγορουμένου (εργοδότης, διευθυντής κλπ), ο χρόνος κατά τον οποίο διήρκεσε η σύμβαση εργασίας, οι μηνιαίες τακτικές αποδοχές και οι έκτακτες, το σύνολο αυτών, το ποσό που καταβλήθηκε στον εργαζόμενο έναντι αυτών, ώστε με την αφαίρεση αυτού από το σύνολο των δικαιουμένων, να προκύπτει το οφειλόμενο υπόλοιπο, ο χρόνος που έπρεπε να καταβληθούν οι οφειλόμενες από τον κατηγορούμενο αποδοχές στον εργαζόμενο, αν το ύψος των αποδοχών και ο χρόνος καταβολής τους είχε ορισθεί από ατομική σύμβαση εργασίας ή διαιτητική απόφαση ή από το νόμο ή από το έθιμο. Στην προκειμένη περίπτωση το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών με την προσβαλλόμενη ως άνω απόφασή του δέχτηκε ότι από τα αποδεικτικά μέσα που κατ' είδος αναφέρει προέκυψαν τα εξής: "Το Δικαστήριο πείστηκε ότι οι κατηγορούμενοι έχουν τελέσει την πράξη που τους αποδίδει το κατηγορητήριο και πρέπει να κηρυχθούν ένοχοι διότι αποδείχθηκε ότι: Στο ... από κοινού ενεργώντας, κατά το χρονικό διάστημα από 30/6/2000 έως 6/5/2003 με περισσότερες από μία πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος με πρόθεση παρέβησαν τις διατάξεις του άρθρου μόνον του Α.Ν. 690/95 και ειδικότερα ενώ ήταν εργοδότες, δεν κατέβαλαν εμπρόθεσμα στον απασχολούμενο σ'αυτούς, τις οφειλόμενες συνεπεία της σύμβασης εργασίας πάσης φύσεως αποδοχές που καθορίζονταν από τη σύμβαση αυτή, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, τις αποφάσεις διαιτησίας, το νόμο και το έθιμο. Συγκεκριμένα να και απασχόλησαν την γεωργική επιχείρηση θερμοκηπίων που διατηρούσαν, με αντικείμενο την παραγωγή, εμπορία και πώληση χονδρικώς φυτευτικών προϊόντων, σε θερμοκήπια στο ... , .... και ...., του μηνυτή .... ως εργάτη από 6/1/2000 έως 6/5/2003 αντί ημερομισθίου που ανερχόταν από 6/1/00 έως 31/5/00, στις 5.000 δρχ., από 1/6/00 έως 31/1/2003 στις 5.500 δρχ. και από 1/2/2003 έως 6/5/03 στα 18 Ευρώ, δεν κατέβαλαν στον ανωτέρω: Α) 1) Για διαφορές - υπόλοιπο δεδουλευμένων αποδοχών: α) έως και 30/6/00, το χρημ. ποσό των 319.396 δρχ. (937,33 Ευρώ) που αφορούσαν χρονικό διάστημα από 6/1/00 έως 30/6/00 β) έως και 31/12/00, το χρημ. ποσό των 336.798 δρχ. (ή 988,40 Ευρώ) για το χρονικό διάστημα από 1/7/00 έως 31/12/00, 2) για δώρο Πάσχα 2000, ποσό 49.231 δρχ. (144,48 Ευρώ), 3) για δώρο Χριστουγέννων 2000, το χρημ. ποσό τω ν 192,175 δρχ., (563,98 Ευρώ) και 4) για αποζημίωση εργασίας για αργίες και Κυριακές έτους 2000, ποσό 485.808 δρχ. (1.425,70 Ευρώ). Β) Για διαφορές δεδουλευμένων αποδοχών χρονικού διαστήματος 1/1/2001 έως 31-12-01 ποσό 2.156 Ευρώ, έως και 6/5/03 οπότε τον απέλυσαν. Επίσης δεν κατέβαλαν στον ανωτέρω έως 6/5/03: ποσό 2.667 Ευρώ ως αποζημίωση εργασίας Κυριακών και Αργιών έτους 2001, ποσό 1.990,416 Ευρώ ως αποζημίωση υπερωριακής απασχόλησης έτους 2001, ποσό 4.462,59 Ευρώ για υπερωρίες Κυριακών και Αργιών έτους 2001, για δώρο Πάσχα έτους 2001 ποσό 298,61 Ευρώ, ποσό 582,75 Ευρώ για δώρο Χριστουγέννων έτους 2001, ποσό 559,44 Ευρώ για αποδοχές αδείας έτους 2001 και ποσό 303,03 Ευρώ για επίδομα αδείας έτους 2001 και συνολικά για το έτος 2001 το ποσό των 13.019,83 Ευρώ. Γ) Ποσό 2.829,501 Ευρώ για διαφορές δεδουλευμένων αποδοχών έτους 2002 (χρονικό διάστημα 1-1-02/31-12-02), ποσό 1.566 Ευρώ ως αποζημίωση εργασίας Κυριακών και Αργιών έτους 2002, ποσό 10.048,88 Ευρώ για υπερωρίες καθημερινής εργασίας έτους 2002, ποσό 4.395 Ευρώ για υπερωρίες Κυριακής και αργιών έτους 2002, ποσό 314,08 Ευρώ για δώρο Πάσχα έτους 2002, ποσό 614,75 Ευρώ για αποδοχές αδείας έτους 2002, ποσό 319,67 Ευρώ για επίδομα αδείας έτους 2002 και ποσό 614,75 Ευρώ για δώρο Χριστουγέννων έτους 2002, ήτοι συνολικά δεν του υπέβαλαν για το 2002 ποσό 20.706,63 Ευρώ. Δ) Ποσό 771,92 ευρώ για διαφορές δεδουλευμένων αποδοχών χρονικού διαστήματος 1/1/03 έως 6/5/2003, ως επίσης, για το ίδιο χρονικό διάστημα: ποσό 804,51 Ευρώ για διαφορές από εργασία Κυριακής και Αργίας, ποσό 1.206,76 Ευρώ για υπερωρία καθημερινής εργασίας, ποσό 469,29 Ευρώ για υπερωρίες Κυριακών και Αργιών, ποσό 332,02 Ευρώ για δώρο Πάσχα 2003, ποσό 664,04 Ευρώ για αποδοχές αδείας και 332,02 Ευρώ για επίδομα αδείας του 2003 και συνολικά για το διάστημα από 1/1/03 έως 6/5/03, ποσό 4.580,56 Ευρώ". Μετά από αυτά το Δικαστήριο κήρυξε ενόχους τους κατηγορουμένους της ανωτέρω πράξεως και επέβαλε στον καθένα ποινή φυλακίσεως τεσσάρων (4) μηνών και χρηματική ποινή δέκα χιλιάδων (10.000) Ευρώ, αν έστειλε δε την ποινή φυλακίσεως για μία τριετία. Με αυτά που δέχτηκε το δικαστήριο της ουσίας, δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. Ειδικότερα δεν προσδιορίζεται σ'αυτήν: α) αν οι αποδοχές του ανωτέρω απασχοληθέντος καθορίζονται από ατομική σύμβαση εργασίας ή από συλλογική σύμβαση εργασίας ή από το νόμο ή από διαιτητική απόφαση ή από έθιμο, δεδομένου ότι στην απόφαση αναφέρονται συμπλετικά όλες οι ανωτέρω πηγές καθορισμού, χωρίς άλλη διευκρίνιση, β) ο χρόνος κατά τον οποίο τα μερικότερα κονδύλια έπρεπε να καταβληθούν και ο χρόνος καταβολής τους καθορίζεται από ατομική σύμβαση εργασίας, νόμο, συλλογική σύμβαση κλπ και γ) το σύνολο των δικαιούμενων αποδοχών για κάθε επιμέρους χρονικό διάστημα και το σύνολο των καταβληθεισών, ώστε με τον κατάλληλο μαθηματικό υπολογισμό να προκύπτει το οφειλόμενο υπόλοιπο, δεδομένου ότι τα αναγραφόμενα στην απόφαση ποσά για διαφορές και υπόλοιπο δεδουλευμένων αποδοχών, για εργασία Κυριακών και αργιών και για υπερωριακή απασχόληση, αναφέρονται όλως αορίστως χωρίς να αναφέρεται πως αυτά προκύπτουν. Εξαιτίας των ως άνω ελλείψεων στερείται η προσβαλλόμενη απόφαση της απαιτούμενης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και πρέπει κατά παραδοχή ως βάσιμου του σχετικού από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' του ΚΠΔ λόγου αναιρέσεως να αναιρεθεί αυτή, ενώ παρέλκει η εξέταση των λοιπών λόγων και να παραπεμφθεί η υπόθεση σύμφωνα με το άρθρο 519 του ΚΠΔ, για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ'αριθ. 1492/2008 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 23 Ιουνίου 2009. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 2 Ιουλίου 2009.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ