Θέμα
Αγωγή αναγνωριστική, Αγωγή διεκδικητική, Αοριστία αγωγής, Άσκηση πρόσθετων λόγων, Χρησικτησία.
Περίληψη:
Στοιχεία ορισμένου αναγνωριστικής ή διεκδικητικής κυριότητας αγωγής, όταν πρόκειται για κληρονομιαίο από έκτακτη χρησικτησία ακινήτου δεν απαιτείται (για το ορισμένο), η αναφορά της αποδοχής και μεταγραφής της κληρονομιάς, αφού κατά 983 ΑΚ, η νομή μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του νομέα 559 αρ 11γ ΚΠολΔ. Δεν ιδρύεται ο λόγος αν το αποδεικτικό μέσο εκτιμήθηκε διαφορετικά από ότι ο αναιρεσείων υποστηρίζει 559 αρ 12 ΚΠολΔ. Δεν ιδρύεται επί αποδόσεως μεγαλύτερης αξιοπιστίας ή αποδεικτικής αξίας σε κάποιο από τα ισοδύναμα αποδεικτικά μέσα. Αρχή ελεύθερης εκτίμησης αποδείξεων κατά 340. Μόνο από την αριθμητική επίκληση της διατάξεως του αναιρετικού λόγου χωρίς αντίστοιχα πραγματικό δεν ιδρύεται λόγος αναιρέσεως.
Αριθμός 2073/2014
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ιωάννη Σίδερη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη, Αργύριο Σταυράκη και Ευγενία Προγάκη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 17 Σεπτεμβρίου 2014, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος: Συνεταιρισμού με την επωνυμία "Παραθεριστικός Οικοδομικός Συνεταιρισμός Υποτροφών ΣΕΚΕ-Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης" που εδρεύει στην ... και εκπροσωπείται νόμιμα, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ευάγγελο Μπέη.
Των αναιρεσιβλήτων: 1.Α. χήρας Θ. Π., το γένος Μ. Σ., 2.Π. Π. του Ν. και 3.Θ. Π. του Ν., κατοίκων .... Οι πρώτη και τρίτος παραστάθηκαν με τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ευάγγελο Ζαμπίτη και ο δεύτερος δεν παραστάθηκε, ούτε εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 10-1-2006 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Χαλκιδικής. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 25/2007 του ίδιου Δικαστηρίου, 1132/2009 μη οριστική και 2109/2012 του Εφετείου Θεσσαλονίκης. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητά ο αναιρεσείων με την από 29-7-2013 αίτησή του και τους από 11-8-2014 πρόσθετους λόγους. Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Ευγενία Προγάκη ανέγνωσε την από έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης και των προσθέτων λόγων. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης και των προσθέτων λόγων, ο πληρεξούσιος των παραστάντων αναιρεσιβλήτων την απόρριψή τους, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη του.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή από την επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας (άρθρ. 561§2 ΚΠολΔικ) προκύπτει ότι το όνομα του αποβιώσαντος συζύγου της πρώτης αναιρεσίβλητης καθής ο πρόσθετος λόγος είναι Ν. και όχι Θ. που αναγράφεται στο αναιρετήριο, πρέπει τούτο να διορθωθεί, καθόσον με τη διόρθωση αυτή καμμία αμφιβολία δεν γεννιέται ως προς την ταυτότητα της εν λόγω αναιρεσίβλητης.
Επειδή από τις διατάξεις του άρθρου 576 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔικ προκύπτει ότι αν κάποιος από τους διαδίκους δεν εμφανισθεί κατά τη συζήτηση της υπόθεσης ή εμφανισθεί και δεν λάβει μέρος με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος, ο Άρειος Πάγος εξετάζει αυτεπαγγέλτως ποιος επισπεύδει τη συζήτηση. Αν την επισπεύδει ο απολιπόμενος διάδικος η υπόθεση συζητείται σαν να ήταν παρόντες όλοι οι διάδικοι.
Στην προκειμένη περίπτωση από την υπ'αριθμ. ... έκθεση επιδόσεως της δικαστικού επιμελήτριας Θεσσαλονίκης Δ. Κ. του Σ., προκύπτει ότι επισπεύδοντες της συζήτηση για την αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας αποφάσεως δικάσιμο, είναι οι αναιρεσίβλητοι, με εντολή των οποίων επιδόθηκε στον αναιρεσείοντα Συνεταιρισμό ακριβές αντίγραφο της από 29.7.2013 αιτήσεως αναιρέσεως μαζί με κλήση για συζήτηση. Επομένως ο δεύτερος αναιρεσίβλητος (Π. Π. του Ν.), στον οποίο νόμιμα και εμπρόθεσμα έχει προσέτι επιδοθεί από τον αναιρεσείοντα ο από 11.8.2014 πρόσθετος λόγος, (όπως τούτο προκύπτει από την υπ'αριθμ. ... έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή Θεσσαλονίκης Π. Π. - άρθρ. 569§2 και 147§7 ΚΠολΔικ-), εφόσον δεν παραστάθηκε κατά την εκφώνηση της υποθέσεως από το οικείο πινάκιο και κατά τη σειρά εγγραφής της σ'αυτό, ούτε κατέθεσε δήλωση ότι δεν θα παραστεί κατά την εκφώνηση αυτής, σύμφωνα με τα άρθρα 242 § 2 και 573 §1 ΚΠολΔικ, πρέπει να δικασθεί ως να ήταν και αυτός παρών και να προχωρήσει η συζήτηση της υποθέσεως, παρά την απουσία του. Επειδή η ποιοτική ή ποσοτική αοριστία του δικογράφου της αγωγής, υπάρχει αν ο ενάγων δεν αναφέρει στην αγωγή με πληρότητα τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποτελούν προϋπόθεση εφαρμογής του κανόνα δικαίου, στον οποίο στηρίζεται το αίτημα της αγωγής. Στην περίπτωση αυτή η αγωγή απορρίπτεται ως αόριστη και η σχετική παράβαση ελέγχεται αναιρετικά, με τη διάταξη του αριθμού 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, καθόσον το δικαστήριο, κατά παράβαση της δικονομικής διατάξεως του άρθρου 216 ΚΠολΔικ, παραλείπει να κηρύξει ακυρότητα του δικογράφου. Περαιτέρω για το ορισμένο αγωγής, αναγνωριστικής ή διεκδικητικής κυριότητας ακινήτου, απαιτείται από απόψεως ακριβούς περιγραφής του αντικειμένου της διαφοράς (άρθρ. 216 §1 ΚΠολΔικ) ο καθορισμός, κατά τρόπο λεπτομερή και σαφή, της θέσεως, στην οποία κείται το ακίνητο και οπωσδήποτε των ορίων και της έκτασής του, ώστε να μη γεννιέται αμφιβολία για την ταυτότητά του, όταν δε πρόκειται για τμήμα μεγαλυτέρου ακινήτου, υφίσταται υποχρέωση εκτός από την έκταση του διεκδικουμένου τμήματος, να προσδιορίζεται και η θέση του μέσα στο μεγαλύτερο ακίνητο, ενώ όταν πρόκειται για κληρονομιαίο από έκτακτη χρησικτησία ακίνητο, για το ορισμένο της αγωγής, αρκεί η αναφορά της μεταβίβασης με κληρονομική διαδοχή της νομής, χωρίς να απαιτείται η αναφορά της αποδοχής της κληρονομιάς και η μεταγραφή της, καθόσον από τις διατάξεις των άρθρων 974, 983, 1045 και 1051 ΑΚ συνδυαζόμενες με εκείνες των άρθρων 249, 271, 976, 1193 και 1198 του ίδιου κώδικα συνάγεται, ότι στην έκτακτη χρησικτησία για τον συνυπολογισμό της νομής των προκτητόρων του χρησιδεσπόζοντος πράγμα κινητό ή ακίνητο, δεν απαιτείται ειδική ή καθολική διαδοχή στο δικαίωμα της κυριότητας, αλλά αρκεί ειδική ή καθολική διαδοχή στη νομή. Στην προκειμένη περίπτωση, με τον μοναδικό λόγο του κυρίου δικογράφου της αναιρέσεως, αποδίδεται στην προσβαλλομένη απόφαση, η από τη διάταξη του αριθμού 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ πλημμέλεια, κατά την οποία το Εφετείο, παρά το νόμο, δεν απέρριψε την αγωγή ως αόριστη, όπως είχε ζητηθεί πρωτοδίκως και με λόγο εφέσεως, καθόσον δεν περιγράφεται επαρκώς το επίδικο ακίνητο, ούτε αναφέρεται ότι οι ενάγοντες αποδέχθηκαν και μετέγραψαν την κληρονομιά του δικαιοπαρόχου συζύγου και πατέρα τους ως προς το εν λόγω από έκτακτη χρησικτησία αποκτηθέν επίδικο. Οι αιτιάσεις αυτές είναι απορριπτέες, καθόσον, όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση του δικογράφου της αγωγής (άρθρ. 561§2 ΚΠολΔικ), σ'αυτήν περιέχεται ακριβής περιγραφή του επιδίκου τμήματος του ακινήτου κατά θέση, έκταση και όρια, καθώς και ο προσδιορισμός του μέσα στο μεγαλύτερο ακίνητο, ώστε καμμία αμφιβολία να μη γεννιέται για την ταυτότητά του, καθώς και ο νόμιμος τρόπο κτήσεως της κυριότητας του με έκτακτη χρησικτησία με την προσμέτρηση στο χρόνο νομής των εναγόντων του χρόνου νομής του κληρονομουμένου δικαιοπαρόχου τους και ειδικότερα αναφέρονται αναλυτικά α) τα στοιχεία της φυσικής εξουσίασης του πράγματος, με την άσκηση πράξεων που προσιδιάζουν στη φύση και τον προορισμό του, β) η διάνοια κυρίου, η πρόθεση, δηλαδή για διαρκή, απεριόριστη και αποκλειστική εξουσίαση του πράγματος, όμοια ή ανάλογη με εκείνη που απορρέει από το δικαίωμα της πλήρους κυριότητας και γ) η εκ μέρους του κληρονομουμένου, συζύγου και πατέρα τους, νομή του επιδίκου κατά το χρόνο του θανάτου του, η ιδιότητα των εναγόντων ως εξ αδιαθέτου κληρονόμων του και η μεταβίβαση σ' αυτούς, με κληρονομική διαδοχή, της νομής του δικαιοπαρόχου τους, ενώ κατά τα αναφερόμενα στη νομική σκέψη, δεν απαιτείτο για το ορισμένο της αγωγής η αναφορά της αποδοχής και της μεταγραφής της νομής, αφού αυτή μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του νομέα, (άρθρ. 983 ΑΚ) οι οποίοι μπορούν να συνυπολογίσουν στον δικό τους χρόνο χρησικτησίας τον χρόνο χρησικτησίας του δικαιοπαρόχου τους. Ενόψει τούτων ο ερευνώμενος μοναδικός λόγος του κυρίου δικογράφου της αναιρέσεως πρέπει να απορριφθεί.
Επειδή κατά τη διάταξη του αριθμού 11γ του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, αναίρεση επιτρέπεται και αν το δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη αποδεικτικά μέσα που οι διάδικοι επικαλέσθηκαν και προσκόμισαν. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι δεν ιδρύεται ο αναιρετικός αυτός λόγος, αν το δικαστήριο αξιολόγησε το αποδεικτικό μέσο διαφορετικά από ότι ο αναιρεσείων υποστηρίζει, αφού η σχετική εκτίμηση δεν υπόκειται, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 561§1 του ΚΠολΔικ, στον έλεγχο του Αρείου Πάγου. Περαιτέρω ο αναιρετικός λόγος της διάταξης του αριθμού 12 του ίδιου άρθρου, ιδρύεται όταν το δικαστήριο της ουσίας παραβίασε τους ορισμούς του νόμου σχετικά με τη δύναμη των αποδεικτικών μέσων, τα οποία, κατά κανόνα, ενόψει του συστήματος της ελεύθερης εκτιμήσεως των αποδείξεων που ισχύει στον ΚΠολΔικ (άρθρ. 340 ΚΠολΔικ) είναι ισοδύναμα και εξαιρετικά μόνο προσδίδεται σε ορισμένα αποδεικτικά μέσα αυξημένη αποδεικτική δύναμη, όπως η δικαστική ομολογία (ΚΠολΔικ 352) και τα έγγραφα, που παράγουν πλήρη απόδειξη (ΚΠολΔικ 438 επ., 441, 445), η δε απόδοση σε ένα από τα ισοδύναμα αποδεικτικά μέσα μεγαλύτερης ή μικρότερης βαρύτητας ή αξιοπιστίας δεν ιδρύει το λόγο αυτό.
Στην προκειμένη περίπτωση με τον μοναδικό λόγο του προσθέτου δικογράφου της αναιρέσεως και κατ'εκτίμηση των αναφερομένων σ'αυτόν αποδίδονται στην προσβαλλομένη απόφαση, υπό την επίκληση των παραπάνω διατάξεων των αριθμών 11γ και 12 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, οι αιτιάσεις ότι το Εφετείο, για την κατάστρωση του αποδεικτικού του πορίσματος, ως προς την απόκτηση της κυριότητας του επιδίκου από τους αναιρεσίβλητους - ενάγοντες με έκτακτη χρησικτησία, δέχθηκε, ως προς την άσκηση από αυτούς πράξεων νομής επί του επιδίκου καθώς και ως προς τη μορφολογία του πραγματικά περιστατικά διαφορετικά από εκείνα που προέκυπταν από το περιεχόμενο α) της υπ'αριθμ. ... εκθέσεως πραγ/νης του πραγ/να Γ. Α. και της από 10-5-2011 τεχνικής έκθεσης του αγρονόμου τοπογράφου - μηχανικού Κ. Π. και β) του προσωρινού κτηματολογικού δασικού χάρτη της Επιθεώρησης Δασών Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας και των προσκομισθεισών φωτογραφιών και αεροφωτογραφιών. Επίσης ότι, παρά το νόμο, προσέδωσε μεγαλύτερη αποδεικτική βαρύτητα στην ένορκη κατάθεση του μάρτυρα των εναγόντων - αναιρεσιβλήτων Σ. Σ. από ότι στην έχουσα ισοδύναμη αποδεικτική αξία ένορκη κατάθεση του μάρτυρα του αναιρεσείοντος - εναγομένου Γ. Α.. Οι αιτιάσεις αυτές δεν στοιχειοθετούν τους επικαλούμενους αναιρετικούς λόγους και κατά τα αναφερόμενα στη νομική σκέψη πρέπει να απορριφθούν ως απαράδεκτες, καθόσον η αιτίαση ότι από τα επικαλούμενα αποδεικτικά μέσα συνάγεται αποδεικτικό πόρισμα διαφορετικό από εκείνο που έγινε δεκτό πλήττει την, κατά το άρθρο 561§1 ΚΠολΔικ, ανέλεγκτη αναιρετικά αξιολόγηση και εκτίμηση των αποδεικτικών μέσων, ενώ η απόδοση σε ένα από τα ισοδύναμα, όπως είναι οι μαρτυρικές καταθέσεις, αποδεικτικά μέσα, μεγαλύτερης βαρύτητας και αξιοπιστίας από ότι σε ένα άλλο, ανήκει στην κυριαρχική και ανέλεγκτη εξουσία του δικαστηρίου της ουσίας, όπως τούτο συνάγεται από την καθιερώνουσα την αρχή της ελεύθερης εκτίμησης των αποδείξεων διάταξη του άρθρου 340 ΚΠολΔικ (Ολ.ΑΠ 907/2006 ΑΠ 1031/2014). Ενόψει τούτων ο ερευνώμενος πρόσθετος λόγος, κατά τις προπαρατεθείσες αιτιάσεις τους πρέπει να απορριφθεί, ενώ η αριθμητική και μόνο αναφορά των διατάξεων των αριθμών 13 και 20 του άρθρου 559 ΚΠολΔικ, χωρίς την παράθεση αντίστοιχου πραγματικού δεν ιδρύει τους αναφερόμενους στις διατάξεις αυτές αναιρετικούς λόγους. Ενόψει τούτων πρέπει τόσο η αναίρεση, όσο και ο πρόσθετος λόγος να απορριφθούν και να διαταχθεί η εισαγωγή στο Δημόσιο Ταμείο του κατατεθέντος παραβόλου κατά το άρθρο 495§1 του ΚΠολΔικ που προστέθηκε με το άρθρο 12§2 του Ν. 4055/2012. Ο αναιρεσείων, ως ηττώμενος διάδικος, πρέπει να καταδικασθεί στη δικαστική δαπάνη των παραστάντων αναιρεσιβλήτων (άρθρ. 176 και 183 ΚΠολΔικ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Διορθώνει το όνομα της πρώτης αναιρεσίβλητης καθής ο πρόσθετος λόγος από το λανθασμένο Α. χα Θ. Π., το γένος Μ. Σ. στο ορθό Α. χα Ν. Π., το γένος Μ. Σ..
Απορρίπτει την από 29.7.2013 αίτηση και τον από 11.8.2014 πρόσθετο λόγο του "Παραθεριστικού Οικοδομικού Συνεταιρισμού Υποτρόφων ΣΕΚΕ - Συν. Περ. Ευθ." κατά των Α. χας Ν. Π. κλπ για αναίρεση της υπ'αριθμ. 2109/2012 αποφάσεως του Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Διατάσσει να εισαχθεί στο Δημόσιο Ταμείο το κατατεθέν παράβολο.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στη δικαστική δαπάνη των παραστάντων αναιρεσιβλήτων (πρώτης και τρίτου) την οποία ορίζει σε δύο χιλιάδες επτακόσια (2700) Ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 14 Οκτωβρίου 2014.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του, στις 19 Νοεμβρίου 2014.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ