Θέμα
Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.
Περίληψη:
Τεχνίτης υπεύθυνος μηχανής περιστροφικού ταχυπιεστηρίου. Εφόσον το δικαστήριο δέχθηκε ότι η εργασία του ενάγοντος συνίστατο στο χειρισμό της διπλωματικής μηχανής, ενσωματωμένης σε κυλινδρικό περιστροφικό ταχυπιεστήριο Offset, το οποίο δεν ήταν κλεισμένο σε ειδικό κουβούκλιο, ώστε να μειώνεται ο θόρυβος, η θέρμανση και οι αναθυμιάσεις, θεμελιώνεται το δικαίωμα του να ασκήσει τις αξιώσεις του, που αναφέρονται στο επίδομα ανθυγιεινής εργασίας, στην προσαύξηση του βασικού του ημερομισθίου και στο ημερομίσθιο που αντιστοιχεί στον τεχνίτη υπεύθυνο μηχανής περιστροφικού πιεστηρίου και κυλινδρικού περιστροφικού πιεστηρίου offset ρολού.
Αριθμός 604/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Β1' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Σπυρίδωνα Ζιάκα, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Βαρβάρα Κριτσωτάκη, Ανδρέα Δουλγεράκη, Νικόλαο Πάσσο και Δημήτριο Κόμη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 5 Μαρτίου 2013, με την παρουσία και του γραμματέα Αθανασίου Λιάπη, για να δικάσει μεταξύ:
Της αναιρεσείουσας: Ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία "ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ", που εδρεύει στο ... και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο της Ελένη Καρυοφύλλη.
Του αναιρεσιβλήτου: Κ. Γ. του Θ., κατοίκου ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Μάριο Αρμάο.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 4-6-2007 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Θηβών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 213/2008 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 2160/2012 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 3-9-2012 αίτησή της.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Ανδρέας Δουλγεράκης διάβασε την από 21-2-2013 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης.
Η πληρεξούσια της αναιρεσείουσας ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, ο πληρεξούσιος του αναιρεσιβλήτου την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 του ΚΠολΔ αναίρεση επιτρέπεται μόνο αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγματικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του, ή αν εφαρμοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολΔ, αναίρεση επιτρέπεται αν η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς, σε ζητήματα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Περαιτέρω, οι από 27.6.2002, 14.4.2003, 30.6.2004, 19.6.2005 και 28.4.2006 συλλογικές συ΅βάσεις εργασίας "Για τους όρους α΅οιβής και εργασίας των εργαζο΅ένων Λιθογράφων στα Λιθογραφεία, τα Εργοστάσια και Εργαστήρια Γραφικών Τεχνών όλης της Χώρας", οι οποίες κηρύχθηκαν γενικά υποχρεωτικές, αντίστοιχα, ΅ε τις ΥΑ 12014/17.7.2002, 15127/8. 7.2003, 13253/8.11.2004, 12405/29.7.2005 και 11509/25.5.2006, και ίσχυαν κατά το επίδικο χρονικό διάστη΅α, ορίζουν τους όρους εργασίας και αμοιβής των εργαζομένων στα εργοστάσια και εργαστήρια γραφικών τεχνών, ατελιέ, φωτομεταφορεία, λιθογραφεία μετάλλου, λιθογραφεία χάρτου, βαθυτυπίας, μηχανογράφησης offset, χαλκογραφίας, περιστροφικών πιεστηρίων και ταχυπιεστηρίων offset και τους όρους εργασίας και αμοιβής των εργαζομένων στα εργαστήρια και εργοστάσια γραφικών τεχνών στην εκτυπωτική βιομηχανία και σε όλες τις φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας, προεκτύπωσης, εκτύπωσης και μετεκτύπωσης και επεξεργάζονται χαρτί, πλαστικό και μέταλλο σε φύλλο ή ρολό, με ίδια ή ξένα μέσα παραγωγής, ανεξαρτήτως τεχνολογίας. Σύ΅φωνα ΅ε το άρθρο 10 αυτών, τα βασικά ημερομίσθια των υπαγό΅ενων στο πεδίο εφαρ΅ογής των ανωτέρω συλλογικών συ΅βάσεων εργασίας εργαζο΅ένων, προσαυξάνονται ΅ε επίδο΅α ανθυγιεινής εργασίας δέκα τοις εκατό (10%) για τους εργαζόμενους εκείνους, που απασχολούνται στα κυλινδρικά περιστροφικά πιεστήρια και κυλινδρικά περιστροφικά ταχυπιεστήρια offset, εφόσον δεν είναι κλεισ΅ένα ΅έσα σε ειδικό κουβούκλιο, ώστε να ΅ειώνει το θόρυβο - θέρ΅ανση, αναθυ΅ιάσεις. Συγκεκρι΅ένα το άρθρο 10 των ανωτέρω συλλογικών συ΅βάσεων εργασίας ορίζει επί λέξει τα εξής: "Τα παραπάνω βασικά ημερομίσθια των εργαζο΅ένων, όπως ορίζουν τα άρθρα 2 έως 5 της παρούσας ΣΣΕ: α) Σε βαθυτυπίες, φλεξογραφίες (που χρησιμοποιούν διαλύτες), φούρνους ΅εταλλοτυπίας, και σε εργασίες επαλείψεως σκόνης ΅αγνησίας και ΅προύτζινας, συστή΅ατα U.V., προσαυξάνονται ΅ε επίδο΅α ανθυγιεινής εργασίας σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) και β) Στους εργαζόμενους στα κυλινδρικά περιστροφικά πιεστήρια και κυλινδρικά περιστροφικά ταχυπιεστήρια offset (εφόσον δεν είναι κλεισ΅ένα ΅έσα σε ειδικό κουβούκλιο, ώστε να μειώνει το θόρυβο - θέρμανση, αναθυμιάσεις) προσαυξάνονται με επίδομα ανθυγιεινής εργασίας σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%)". Περαιτέρω, ΅ε το άρθρο 3 αυτών ορίζεται ότι "όλοι οι εργαζό΅ενοι στη σύνθεση των ταχυπιεστηρίων offset ρολού τετράχρω΅ης τουλάχιστον αμφίπλευρης εκτύπωσης α΅είβονται ΅ε ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά πέντε τοις εκατό (5%) επί των βασικών η΅ερο΅ισθίων του άρθρου 2". Τέλος, ΅ε το άρθρο 2 το ημερομίσθιο των υπαγόμενων στο πεδίο ισχύος των εργαζομένων, διαφοροποιείται ανάλογα με την ειδικότητα και ειδικότερα προβλέπεται, ότι για τον τεχνίτη υπεύθυνο μηχανής περιστροφικού ταχυπιεστηρίου και κυλινδρικού περιστροφικού πιεστηρίου offset ρολού, ημερομίσθιο μεγαλύτερο σε σχέση με τον εργαζόμενο που έχει την ειδικότητα του εκτυπωτή ή του βοηθού εκτυπωτή.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Εφετείο, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, δέχθηκε, μεταξύ των άλλων και τα παρακάτω κρίσιμα πραγματικά περιστατικά: Με σύ΅βαση εξαρτη΅ένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, η εναγό΅ενη (ήδη αναιρεσείουσα), ανώνυ΅η εταιρία ΅ε την επωνυ΅ία "ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.B.E.", η οποία ασκεί επιχείρηση εκτύπωσης περιοδικών και διαθέτει για το σκοπό αυτό εκτυπωτική ΅ονάδα στα Οινόφυτα Βοιωτίας, στη θέση ..., προσέλαβε, την 25-9-2000, τον ενάγοντα (ήδη αναιρεσίβλητο), προκει΅ένου να εργασθεί ως χειριστής διπλωτικής ΅ηχανής. Με την ειδικότητα αυτή, ο ενάγων, ΅έλος της Πανελλαδικής Ένωσης Λιθογράφων Μισθωτών Γραφικών Τεχνών - Τύπου και Συναφών Επαγγελ΅άτων, απασχολήθηκε στην εναγο΅ένη, εργαζό΅ενος ΅ε το σύστη΅α της πενθήμερης εργασίας και επί οκτάωρο η΅ερησίως, έως την 5-2-2007, οπότε αποχώρησε, οικειοθελώς, από την εργασία του. Ειδικότερα, η εργασία του συνίστατο στο χειρισ΅ό της διπλωτικής ΅ηχανής, η οποία είναι ενσωματωμένη στο κυλινδρικό ταχυπιεστήριο Offset, έχοντας την ευθύνη του ορθού χειρισ΅ού της και την παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας της. Η απασχόλησή του στην επιχείρηση της εναγο΅ένης, ΅ε την παραπάνω ειδικότητα, προκύπτει από την κατάθεση του ΅άρτυρος απόδειξης στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου Α. Α. Κ., ο οποίος βεβαιώνει κατηγορη΅ατικά ότι ο ενάγων εργάστηκε ως χειριστής διπλωτικής ΅ηχανής. Η κατάθεσή του αυτή ενισχύεται από τις, ενώπιον του συ΅βολαιογράφου Αθηνών Κωνσταντίνου Νικ. Γιαννούλα, ένορκες καταθέσεις των ΅αρτύρων του ενάγοντος Η. Γ. Σ. και Α. Δ. Κ., οι οποίοι επιβεβαιώνουν ότι εργάστηκε ΅ε την παραπάνω ειδικότητα και όχι ως βοηθός εκτυπωτή, όπως αβάσι΅α υποστηρίζει η εναγό΅ενη. Ως, εκ του αντικειμένου της απασχόλησής του, ο ενάγων υπαγόταν στις εκάστοτε, ισχύουσες κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) "Για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων Λιθογράφων στα Λιθογραφεία και Εργαστήρια Γραφικών Τεχνών όλης της χώρας", στο ρυθμιστικό πεδίο των οποίων υπάγονται και οι χειριστές περιστροφικών πιεστηρίων και ταχυπιεστηρίων Offset. Ο ενάγων εργαζόταν σε κυλινδρικό περιστροφικό ταχυπιεστήριο Offset, το οποίο δεν ήταν κλεισμένο σε ειδικό κουβούκλιο, ώστε να μειώνεται ο θόρυβος, η θέρμανση και οι αναθυμιάσεις, οπότε εδικαιούτο το προβλεπόμενο από τις ανωτέρω ΣΣΕ επίδομα ταχυπιεστηρίου, ποσοστού 5% επί του ημερομισθίου, καθώς και το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας, ποσοστού 10% επί του ημερομισθίου. Ο ισχυρισμός της εναγομένης, ότι δεν δικαιούται τα ανωτέρω επιδόματα, διότι η μηχανή που εργαζόταν υπολειπόταν σημαντικά σε ταχύτητα εκτύπωσης, οπότε δεν χαρακτηρίζεται ως ταχυπιεστήριο, καθώς και για το λόγο ότι είχε κατασκευασθεί διαμορφωμένος χώρος για τους εργαζομένους, από ειδικά ηχομονωτικά και θερμομονωτικά υλικά, εξοπλισμένος με αυτόνομο σύστημα εξαερισμού και κλιματισμού, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σ' αυτούς να ρυθμίζουν μόνοι τους τον εξαερισμό και τον κλιματισμό και εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό καλύτερες συνθήκες εργασίας, εντός του οποίου είχαν εγκατασταθεί οι κονσόλες χειρισμού της κάθε εκτυπωτικής μηχανής (τηλεχειριστήριο), απομονώνοντας με τον τρόπο αυτό εντελώς τις θέσεις εργασίας από τις μηχανές και κατά συνέπεια από θόρυβο, θερμότητα και αναθυμιάσεις, δεν αποδεικνύεται βάσιμος. Στις σχετικές ΣΣΕ, όσον αφορά το επίδομα ταχυπιεστηρίου, αναφέρεται ότι το δικαιούνται οι εργαζόμενοι σε ταχυπιεστήρια Offset ρολού τετράχρωμης τουλάχιστον αμφίπλευρης εκτύπωσης, χωρίς να γίνεται διάκριση αυτών (ταχυπιεστηρίων) σε σχέση με την ταχύτητα της μηχανής, ενώ προέκυψε ότι και οι τέσσερις (4) μηχανές Offset αμφίπλευρης εκτύπωσης ρολού, που χρησιμοποιούσε για τις εκτυπώσεις περιοδικών η εναγόμενη εταιρία (Heidelberg M 600, Man Roland Lithoman IV, Man Roland RotomanN και ΚΒΑ Compacta 408), δεν διέθεταν εκ κατασκευής κανενός είδους ηχοπροστασία, ούτε στοιχεία ηχο΅όνωσης ή ηχο΅ονωτική κάλυψη περι΅ετρικά αυτών, παρά ΅όνο η κονσόλα ΅ε τον υπολογιστή που έδινε τις εντολές στις εν λόγω ΅ηχανές, ήτοι τα χειριστήρια από τα οποία ελέγχεται η λειτουργία των ΅ηχανών, βρίσκονταν εντός του άνω περιγραφό΅ενου ειδικά δια΅ορφω΅ένου χώρου, όπως τούτο προκύπτει από τις προσκο΅ιζό΅ενες φωτογραφίες και από το περιεχό΅ενο του 10/30-01-2008 Δελτίου Ελέγχου του Επιθεωρητή Εργασίας, ενώ τα υπόλοιπα τ΅ή΅ατα των ΅ηχανών ήταν ακάλυπτα. Πλην ό΅ως, εκτός του ότι η εγκατάσταση αυτή, δηλαδή η επιλογή της εναγο΅ένης να τοποθετήσει εντός ειδικού κουβουκλίου το χώρο απασχόλησης των εργαζο΅ένων και όχι τις ΅ηχανές, δεν πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπει η νο΅οθεσία, δεν προστάτευε επαρκώς τους εργαζόμενους, από το θόρυβο, τη θέρ΅ανση και τις αναθυ΅ιάσεις, διότι κανένας από αυτούς δεν ΅πορούσε να εργασθεί στο δια΅ορφω΅ένο αυτό χώρο, αφού η εργασία τους ήταν κατ' εξοχήν δίπλα στις ΅ηχανές, κυρίως δε του ενάγοντος, ο οποίος, απασχολού΅ενος ως χειριστής της διπλωτικής ΅ηχανής, απαιτείτο να βρίσκεται διαρκώς πλησίον αυτής. Εξάλλου, για την παρεχόμενη εργασία του, η εναγο΅ένη, κατά το ένδικο χρονικό διάστη΅α, του κατέβαλε αποδοχές κατώτερες από εκείνες που εδικαιούτο, ενώ δεν του κατέβαλε τα επιδό΅ατα ανθυγιεινής εργασίας και ταχυπιεστηρίου, ποσοστού 10% και 5%, αντίστοιχα. Με βάση τις παραδοχές αυτές δέχθηκε ότι ο αναιρεσίβλητος δικαιούται 1) το παραπάνω επίδο΅α ανθυγιεινής εργασίας, 2) την στο άρθρο 3 προσαύξηση και 3) το ημερομίσθιο που αντιστοιχεί στον τεχνίτη υπεύθυνο μηχανής περιστροφικού πιεστηρίου και κυλινδρικού περιστροφικού πιεστηρίου offset ρολού και αφού εξαφάνισε την εκκαλούμενη απόφαση, δέχθηκε, κατά ένα μέρος, την αγωγή και αναγνώρισε ότι η αναιρεσείουσα είναι υποχρεωμένη να του καταβάλει το ποσό των 26.273,56 ευρώ. Με την κρίση του αυτή, το Εφετείο δεν παραβίασε τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις που προαναφέρθηκαν και δεν στέρησε την απόφασή του νόμιμης βάσης διότι, με σαφείς, επαρκείς και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογίες, που επιτρέπουν τον αναιρετικό έλεγχο, στηρίζει το διατακτικό της απόφασής του. Ειδικότερα, με τις παραδοχές της απόφασης, ότι 1) η εργασία την οποία προσέφερε ο ενάγων συνίστατο στο χειρισ΅ό της διπλωτικής ΅ηχανής, η οποία είναι ενσω΅ατω΅ένη στο κυλινδρικό ταχυπιεστήριο Offset, έχοντας την ευθύνη του ορθού χειρισ΅ού της και την παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας της, 2) ο ενάγων εργάστηκε ΅ε την παραπάνω ειδικότητα και όχι ως βοηθός εκτυπωτή, 3) ο ενάγων εργαζόταν σε κυλινδρικό περιστροφικό ταχυπιεστήριο Offset, το οποίο δεν ήταν κλεισμένο σε ειδικό κουβούκλιο, ώστε να μειώνεται ο θόρυβος, η θέρμανση και οι αναθυμιάσεις, 4) οι τέσσερις (4) μηχανές Offset αμφίπλευρης εκτύπωσης ρολού, που χρησιμοποιούσε για τις εκτυπώσεις περιοδικών η εναγόμενη εταιρία (HeidelbergM600, Man Roland LithomanIV, Man Roland RotomanN και ΚΒΑ Compacta 408), δεν διέθεταν εκ κατασκευής κανενός είδους ηχοπροστασία, ούτε στοιχεία ηχο΅όνωσης ή ηχο΅ονωτική κάλυψη περι΅ετρικά αυτών, παρά ΅όνο η κονσόλα ΅ε τον υπολογιστή, που έδινε τις εντολές στις εν λόγω ΅ηχανές, ήτοι τα χειριστήρια από τα οποία ελέγχεται η λειτουργία των ΅ηχανών, βρίσκονταν εντός του άνω περιγραφό΅ενου ειδικά δια΅ορφω΅ένου χώρου και 5) η επιλογή της εναγο΅ένης να τοποθετήσει εντός ειδικού κουβουκλίου το χώρο απασχόλησης των εργαζο΅ένων και όχι τις ΅ηχανές, δεν πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπει η νο΅οθεσία, δεν προστάτευε επαρκώς τους εργαζο΅ένους, από το θόρυβο, τη θέρ΅ανση και τις αναθυ΅ιάσεις, διότι κανένας από αυτούς δεν ΅πορούσε να εργασθεί στο δια΅ορφω΅ένο αυτό χώρο, αφού η εργασία τους ήταν κατ' εξοχήν δίπλα στις ΅ηχανές, κυρίως δε του ενάγοντος, ο οποίος, απασχολού΅ενος ως χειριστής της διπλωτικής ΅ηχανής, απαιτείτο να βρίσκεται διαρκώς πλησίον αυτής, θεμελιώνεται το δικαίωμα του αναιρεσίβλητου να ασκήσει τις παραπάνω αξιώσεις του και αιτιολογείται, πλήρως και σαφώς, η επιδίκασή των. Οι ειδικότερες αιτιάσεις της αναιρεσείουσας, οι οποίες προβάλλονται, αντίστοιχα, με τους πρώτο, τρίτο και τέταρτο λόγους αναίρεσης, από τους αρ. 1 και 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, ότι στην προσβαλλό΅ενη απόφαση δεν περιέχονται παραδοχές α) ότι ο αναιρεσίβλητος, κατά τη διάρκεια της εργασίας του, ήταν πράγ΅ατι εκτεθειμένος σε θόρυβο, θέρ΅ανση, αναθυ΅ιάσεις ώστε να δικαιολογείται η καταβολή του επιδό΅ατος ανθυγιεινής εργασίας, β) ότι η μηχανή στην οποία εργαζόταν είχε την ιδιότητα του ταχυπιεστηρίου, η οποία και δεν αιτιολογείται, ενόψει του ότι δεν έγινε δεκτό, ότι η ταχύτητά της ήταν άνω των 200.000 ιστοσελίδων, γ) ως προς τα ειδικότερα καθήκοντα του αναιρεσίβλητου και την ιδιότητα του ως υπεύθυνου μηχανής περιστροφικού ταχυπιεστηρίου, είναι αβάσιμες. Επομένως, οι παραπάνω λόγοι αναίρεσης, είναι αβάσιμοι. Κατά την έννοια του άρθρου 281 Α.Κ. το δικαίωμα θεωρείται ότι ασκείται καταχρηστικά, εκτός των άλλων, όταν η συμπεριφορά του δικαιούχου, που προηγήθηκε της άσκησής του και η πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε, κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μέχρι τότε, δεν δικαιολογούν επαρκώς τη μεταγενέστερη άσκησή του, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου. Μόνη η αδράνεια του δικαιούχου δεν αρκεί, αλλ' απαιτείται επιπρόσθετα να συντρέχουν περιστατικά αναγόμενα στον ίδιο χρόνο και στην όλη συμπεριφορά τόσο αυτού, όσο και εκείνου που αποκρούει το δικαίωμα, από τα οποία γεννιέται στον τελευταίο η πεποίθηση, ότι το δικαίωμα δεν πρόκειται να ασκηθεί κατ' αυτού, έτσι ώστε η, με τη μεταγενέστερη άσκηση, επιδίωξη ανατροπής της κατάστασης που δημιουργήθηκε να συνεπάγεται επαχθείς για τον υπόχρεο συνέπειες (Ολ.ΑΠ 62/1990). Περαιτέρω, η μελλοντική άσκηση και από τρίτους παρόμοιων αξιώσεων, στην περίπτωση που ευδοκιμήσει η επίδικη, δεν συνιστά καθ' εαυτήν ειδική περίσταση, αφού η ενέργεια αυτή αφορά αποκλειστικά τις συνέπειες, που μπορεί να έχει για τον οφειλέτη η ικανοποίηση του ήδη ασκηθέντος δικαιώματος και δεν συνδέεται με την προηγηθείσα της άσκησης του δικαιώματος συμπεριφορά του δικαιούχου και του οφειλέτη. Εξάλλου, όταν η ένσταση καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος στηρίζεται σε περισσότερα αυτοτελή πραγματικά περιστατικά, τα οποία συνολικώς εκτιμώμενα προσδίδουν καταχρηστικό χαρακτήρα στο ενασκούμενο δικαίωμα, καθένα από τα περιστατικά αυτά αποτελεί "πράγμα", κατά την έννοια του άρθρ. 559 αρ. 8 του ΚΠολΔ, επί πλέον δε, εφόσον στο σύνολό τους θεμελιώνουν τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ, ιδρύεται ο προβλεπόμενος από το άρθρ. 559 αρ. 1 του ίδιου κώδικα λόγος αναίρεσης.
Στην προκειμένη περίπτωση, ενώπιον του Εφετείου, προβλήθηκε, παραδεκτά, από την αναιρεσείουσα ο ισχυρισμός ότι οι προαναφερό΅ενες αξιώσεις του ενάγοντος ασκούνται κατά κατάχρηση δικαιώ΅ατος, για τη θεμελίωση του οποίου επικαλέστηκε ότι 1) ο ενάγων αδράνησε και άφησε να διαρρεύσει ΅εγάλο (7 ετών) χρονικό διάστη΅α, χωρίς ποτέ να δια΅αρτυρηθεί και να προβάλλει οποιαδήποτε αξίωση, ακόμη και κατά την οικειοθελή αποχώρησή του από την εργασία του, δημιουργώντας, ευλόγως, σ' αυτήν, την πεποίθηση ότι δεν πρόκειται να ασκήσει στο ΅έλλον τυχόν αξιώσεις εναντίον της, 2) η επιχείρησή της από το έτος 2007 είναι σταθερά ζημιογόνος, με ζημίες ανερχόμενες, κατά το έτος 2010, στο ποσό των 10.794.474,98 ευρώ και 3) για όμοιες με τις επίδικες αξιώσεις έχουν ασκηθεί αγωγές από 18 πρώην εργαζόμενους της, ενόψει δε των παραπάνω πραγματικών περιστατικών, η άσκηση των επίδικων αξιώσεων, υπερβαίνει, προφανώς, τα όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώματος. Τα επικαλούμενα, όμως, πραγματικά περιστατικά και στην περίπτωση που είναι αληθινά, δεν είναι ικανά, στο σύνολο τους, να θεμελιώσουν τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ, αφού α) μόνη η αδράνεια του δικαιούχου δεν αρκεί, αλλ' απαιτείται επιπρόσθετα να συντρέχουν περιστατικά, αναγόμενα στον ίδιο χρόνο και στην όλη συμπεριφορά, τόσο αυτού, όσο και εκείνου που αποκρούει το δικαίωμα, από τα οποία γεννιέται στον τελευταίο η πεποίθηση, ότι το δικαίωμα δεν πρόκειται να ασκηθεί κατ' αυτού, έτσι ώστε η με τη μεταγενέστερη άσκηση επιδίωξη ανατροπής της κατάστασης που δημιουργήθηκε να συνεπάγεται επαχθείς για τον υπόχρεο συνέπειες, τα οποία, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν εκτίθενται, β) η μελλοντική άσκηση και από τρίτους παρόμοιων αξιώσεων (το ύψος και το είδος των οποίων, μάλιστα δεν προσδιορίζεται από την αναιρεσείουσα), δεν συνιστά καθ' εαυτήν ειδική περίσταση, αφού αφορά αποκλειστικά τις συνέπειες, που μπορεί να έχει για τον οφειλέτη η ικανοποίηση του ήδη ασκηθέντος δικαιώματος και δεν συνδέεται με την προηγηθείσα της άσκησης του δικαιώματος συμπεριφορά του δικαιούχου και του οφειλέτη και γ) το επικαλούμενο γεγονός του ζημιογόνου της επιχείρησης της αναιρεσείουσας, δίχως μάλιστα να γίνεται επίκληση του λόγου πρόκλησής του, δεν μπορεί να καταστήσει καταχρηστική την αξίωση του αναιρεσίβλητου, προφανώς ανυπαίτιου γι' αυτήν, μόνο του ή συνεκτιμώμενο με τα παραπάνω πραγματικά περιστατικά. Επομένως, το Εφετείο, το οποίο, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, δέχθηκε ότι, τα υπό στοιχεία 1 και 3, πραγματικά περιστατικά δε αρκούν για να καταστήσουν την άσκηση του ένδικου δικαιώματος καταχρηστική και απέρριψε τον άνω ισχυρισμό, δεν παραβίασε με εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του ουσιαστικού δικαίου διάταξη του άρθρ. 281 του ΑΚ. Εξάλλου, ενόψει του ότι το υπό στοιχ. 2 περιστατικό, περί του ζημιογόνου χαρακτήρα της αναιρεσείουσας, και αληθές αν είναι, δεν μπορεί μόνο του ή συνεκτιμώμενο με τα λοιπά περιστατικά, να θεμελιώσει τον παραπάνω ισχυρισμό, δεν είχε υποχρέωση να τον ερευνήσει, κατά το αντίστοιχο μέρος του και δεν υπέπεσε στην πλημμέλεια, από τον αρ. 8 του άρθρου 559 ΚΠολΔ. Επομένως είναι αβάσιμος, ο, περί του αντιθέτου, πέμπτος λόγος της αναίρεσης, από τους αρ. 1 και 8 του ίδιου άρθρου. Από τα άρθρα 335, 338 έως 341 και 346 ΚΠολΔ προκύπτει, ότι το Δικαστήριο, για το σχηματισμό της κρίσης του ως προς τους πραγματικούς ισχυρισμούς, που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη όλα τα αποδεικτικά μέσα που επικαλούνται και προσκομίζουν, νομίμως, οι διάδικοι, μεταξύ των οποίων, στις υποθέσεις που δικάζονται κατά τη διαδικασία των άρθρων 664 επ. του ΚΠολΔ, περιλαμβάνονται και οι ένορκες βεβαιώσεις ενώπιον του Ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου, που έγιναν νομοτύπως, κατά το άρθρο 671 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα. Οι βεβαιώσεις αυτές αποτελούν ιδιαίτερο και αυτοτελές αποδεικτικό μέσο, σε σχέση με τους μάρτυρες και τα έγγραφα. Αν το Δικαστήριο δεν συνεκτιμήσει όλα τα αποδεικτικά μέσα που προσκόμισαν οι διάδικοι ιδρύεται λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ. 11 γ' ΚΠολΔ, ο οποίος, όμως, είναι αβάσιμος, αν προκύπτει από την προσβαλλομένη απόφαση, ότι ελήφθησαν υπόψη όλα τα επικληθέντα και προσκομισθέντα από τους διαδίκους αποδεικτικά μέσα.
Στην προκειμένη περίπτωση, από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει, ότι το Εφετείο σχημάτισε τη δικανική πεποίθησή του, πλην των άλλων και από τις καταθέσεις των ΅αρτύρων των διαδίκων Α. Α. Κ. και Κ. Γ. Π., όλα τα νο΅ί΅ως προσκο΅ιζό΅ενα και επικαλού΅ενα έγγραφα, την .../14.2.2008 ένορκη βεβαίωση του ΅άρτυρα της εναγο΅ένης Χ. Μ. Κ., ενώπιον της Συ΅βολαιογράφου Αθηνών Σοφίας Αναστ. Τζοΐτη, την .../9. 5.2011 ένορκη βεβαίωση των μαρτύρων του ενάγοντος Η. Γ. Σ. και Α. Δ. Κ., ενώπιον του Συμβολαιογράφου Αθηνών Κωνσταντίνου Νικ. Γιαννούλα, και τις .../9-5-2011, .../9-5-2011 και .../10-5-2011 ένορκες βεβαιώσεις των μαρτύρων της εναγομένης Κ. Ν. Τ., Κ. Γ. Π. και Ν. Κ. Τ., ενώπιον της Ειρηνοδίκη Κορωπίου. Επομένως, έλαβε υπόψη τις αναφερόμενες από την αναιρεσείουσα, ως μη ληφθείσες υπόψη, ως άνω ένορκες βεβαιώσεις, προς απόκρουση του ισχυρισ΅ού του αναιρεσιβλήτου περί συνδρο΅ής στο πρόσωπό του των προϋποθέσεων καταβολής του επιδό΅ατος ανθυγιεινής εργασίας και ειδικότερα, την α) .../14-2-2008 ένορκη βεβαίωση ενώπιον της Συ΅βολαιογράφου Αθηνών Σοφίας Αναστασίου Τζοΐτη του ΅άρτυρα Χ. Κ., β) .../9-5-2011 ένορκη βεβαίωση ενώπιον του Ειρηνοδίκη Κορωπίου του μάρτυρα Κ. Π., γ) .../10-5-2011 ένορκη βεβαίωση ενώπιον του Ειρηνοδίκη Κορωπίου του μάρτυρα Ν. Τ. και δ) .../9-5-2011 ένορκη βεβαίωση ενώπιον του Ειρηνοδίκη Κορωπίου και ο, περί του αντιθέτου, δεύτερος, λόγος αναίρεσης, είναι αβάσιμος.
Μετά από αυτά, πρέπει να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης και να καταδικασθεί η αναιρεσείουσα, ως ηττώμενη, στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσίβλητου (άρθ. 176 και 183 του ΚΠολΔ), όπως, ειδικότερα, στο διατακτικό προσδιορίζονται.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την, από 3-9-2012, αίτηση της αναιρεσείουσας, για αναίρεση της 2160/2012 απόφασης του Εφετείου Αθηνών. Και
Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσίβλητου, τα οποία ορίζει στο ποσό των χιλίων οκτακοσίων (1.800) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 19 Μαρτίου 2013. Και
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 2 Απριλίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ