Θέμα
Αγωγή αναγνωριστική, Ανέλεγκτη η ουσιαστική εκτίμηση, Κυριότητα.
Περίληψη:
Η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας περί πραγμάτων δεν υπόκειται στον έλεγχο του Αρείου Πάγου. Αναιρετικός λόγος από τον αριθμό 11γ του άρθρου 559 του Κ.Πολ.Δ., αβάσιμος. Απλή αναφορά στο αναιρετήριο του κειμένου διατάξεων από το άρθρο 559 του Κ.Πολ.Δ. δεν αποτελεί και τους αντίστοιχους λόγους αναιρέσεως, ως περιεχόμενο μεταξύ των άλλων, του αναιρετηρίου (άρθρο 556 § 1 Κ.Πολ.Δ.), αφού δεν περιέχει αιτιάσεις κατά της προσβαλλόμενης απόφασης. Επικυρώνει Εφ.Δωδ. 169/2010.
Αριθμός 1242/2013
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Δημήτριο Μαζαράκη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη (λόγω μη υπάρξεως Αντιπροέδρου στο Τμήμα και κωλύματος του αρχαιοτέρου Αρεοπαγίτη), Νικόλαο Μπιχάκη, Ερωτόκριτο Καλούδη, Αργύριο Σταυράκη και Ελένη Διονυσοπούλου, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 15 Μαΐου 2013, με την παρουσία και της γραμματέως Αγγελικής Ανυφαντή, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Των αναιρεσειόντων: 1)Μ. Λ. του Γ., 2) Ε. Λ. του Μ. και 3)Β. Λ. του Μ., κατοίκων ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο τους Βασιλική Μεϊδάνη, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.
Του αναιρεσιβλήτου: Η. Χ. του Σ., κατοίκου ..., ο οποίος δεν εμφανίστηκε.
Στο σημείο αυτό ο πληρεξούσιος δικηγόρος Ευστάθιος Κωνσταντόπουλος ανακάλεσε την από 10/5/2013 δήλωσή του, παραστάθηκε αυτοπροσώπως και δήλωσε ότι ο αναιρεσίβλητος απεβίωσε στις 4/6/2012 και κληρονομήθηκε από τους: 1) ’. Χ., χήρα Η., το γένος Γ. Μ., και 2) Γ. Χ. του Η., οι οποίοι συνεχίζουν τη βιαίως διακοπείσα δίκη και εκπροσωπούνται από τον ίδιο.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 18/11/2005 αγωγή του αρχικού διαδίκου Η. Χ., που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου (Μεταβατική έδρα Καρπάθου). Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 7/2007 μη οριστική, 11/2008 οριστική του ίδου Δικαστηρίου και 169/2010 του Εφετείου Δωδεκανήσου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 5/12/2010 αίτησή τους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 19/4/2013 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αιτήσεως.
Ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων ζήτησε την απόρριψη της αίτησης και την καταδίκη των αντιδίκων τους στη δικαστική δαπάνη τους.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο που την εξέδωσε δέχθηκε ότι το επίδικο ακίνητο, ήτοι ένας αγρός εκτάσεως 10814,60 τ.μ., βρίσκεται στην περιοχή ... του Δήμου Καρπάθου και συνορεύει με τις αναφερόμενες ιδιοκτησίες, ότι το ακίνητο αυτό περιήλθε κατά κυριότητα στον αναιρεσίβλητο-ενάγοντα κατά μεν τα 3/4 εξ αδιαιρέτου από την κληρονομία του πατέρα του που απεβίωσε το έτος 1953 και ήταν κύριος του επιδίκου και κατά το υπόλοιπο 1/4 εξ αδιαιρέτου από την κληρονομία της μητέρας του που απεβίωσε το έτος 1996 και στην οποία είχε περιέλθει το ανωτέρω ποσοστό από την προαναφερθείσα κληρονομία του πατέρα του αναιρεσιβλήτου -συζύγου της, τις οποίες κληρονομίες ο αναιρεσίβλητος αποδέχθηκε και μετέγραψε τις οικείες συμβολαιογραφικές πράξεις, αλλά (περιήλθε το επίδικο στον αναιρεσίβλητο) και με έκτακτη χρησικτησία, με την από το θάνατο του πατέρα του (1953) μέχρι την άσκηση της αγωγής (2005) ως προς το δικό του ποσοστό εξ αδιαιρέτου (3/4), από το θάνατο δε της μητέρας του (1996) ως προς το ποσοστό εκείνης (1/4), ως προς το οποίο συνυπολογίζει στον δικό του χρόνο νομής και το χρόνο νομής της δικαιοπαρόχου -μητέρας του, νομή του επιδίκου επί χρόνο περισσότερο της εικοσαετίας, ασκώντας σ' αυτό τις αναφερόμενες στην απόφαση πράξεις νομής (φυσικής εξουσίας διάνοια κυρίου). Ειδικότερα ως προς τη θέση στην οποία βρίσκεται το επίδικο, αλλά και ως προς την απορριφθείσα ένσταση ιδίας κυριότητας των αναιρεσειόντων-εναγομένων το Εφετείο δέχθηκε τα εξής: "Το ακίνητο κείται στην περιοχή του Δήμου Καρπάθου με το τοπωνύμιο ... . Εκτός του τοπωνυμίου αυτού για την περιοχή όπου κείται το ακίνητο, από τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής χρησιμοποιούνται επίσης και τα τοπωνύμια ...., ..., ..., χωρίς να υπάρχουν επίσημα στοιχεία για την ακριβή οριοθέτηση των τοπωνυμίων στην περιφέρεια του δήμου Καρπάθου. Τούτο αποτέλεσε και διαπίστωση του διορισμένου πραγματογνώμονα που προέβη σε σχετικές ερωτήσεις προς τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής (βλ. πραγματογνωμοσύνη). Είναι ενδεικτικό ότι στην από 1-9-1994 τοπογράφηση από το μηχανικό Γ. Γ. που έγινε με εντολή του Ν. Π. και αφορά ακίνητο ιδιοκτησίας του τελευταίου, που συνορεύει με το επίδικο, σημειώνεται ότι το αποτυπωμένο στο σχεδιάγραμμα ακίνητο κείται στη θέση "..." δήμου Καρπάθου. Ενώ στην από 1-9-1994 τοπογράφηση του μηχανικού Χ. Κ., που έγινε με εντολή του Ι. Π. Χ. για ακίνητο που συνορεύει με το επίδικο, μνημονεύεται ότι το αποτυπωμένο στο σχεδιάγραμμα ακίνητο κείται στη θέση "... - ...". Έτσι το τοπωνύμιο "..." χρησιμοποιείται από τους κατοίκους της περιοχής και για τη θέση που κείται το ακίνητο, και όσα αντίθετα υποστηρίζονται από τους εναγομένους δεν ευσταθούν. Η κρίση του δικαστηρίου δεν αναιρείται από το γεγονός ότι το επίδικο ακίνητο είναι πλησιέστερα στην κορυφή ... (356μ), και σε μεγαλύτερη απόσταση (943μ) από την κορυφή ..., όπως αποτυπώνονται στο χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, και πλησίον της δεξαμενής του δήμου στη θέση ..., αφού οι κάτοικοι χρησιμοποιούν όλα τα παραπάνω τοπωνύμια για την περιοχή που κείται το ακίνητο. Στη συνέχεια δεν προέκυψε ότι ο πρώτος εναγόμενος διενήργησε υλικές πράξεις στο επίδικο με διάνοια κυρίου από το έτος 1972. Η κατάθεση του μάρτυρος των εναγομένων δεν είναι πειστική, αφού αυτός (...) Ούτε προέκυψε ότι το ακίνητο περιήλθε στον πρώτο εναγόμενο κατόπιν άτυπης διανομής μετά το θάνατο του αδελφού του Φ. Λ. στον οποίο είχε περιέλθει με άτυπη δωρεά από το Φ. Ζ., δεδομένου ότι στο .../7-4-1995 συμβόλαιο γονικής παροχής με συμβαλλομένους τους εναγομένους, καταγράφεται η δήλωση του ίδιου του πρώτου εναγομένου ότι το ακίνητο περιήλθε σ' αυτόν από τον πατέρα του Γ. Λ. κατόπιν άτυπης προίκας το 1966. Η κρίση του δικαστηρίου ενισχύεται διότι ο ίδιος ο πρώτος εναγόμενος, όταν κατόπιν προσκλήσεως από τον πραγματογνώμονα υπέδειξε τα όρια του ακινήτου κατά τους εναγομένους, που εφαρμόστηκαν στο έδαφος και αποτυπώθηκαν στο τοπογραφικό διάγραμμα, το οποίο είναι συνημμένο στην πραγματογνωμοσύνη, το ακίνητο εμφανίζεται επιφανείας 5.198 τμ, μικρότερο κατά 3.102 τμ του ακινήτου, έκτασης 8.200 τμ, που ισχυρίζεται ότι ήταν κύριος και ότι το μεταβίβασε στις δεύτερη και τρίτη εναγόμενες. Έτσι ο πρώτος εναγόμενος δεν απέκτησε την κυριότητα του επιδίκου ακινήτου, όπως και οι δεύτερη και τρίτη εναγόμενες, προς τις οποίες ο πρώτος εναγόμενος φέρεται ότι μεταβίβασε τούτο δυνάμει του .../7-4-1995 συμβολαίου γονικής παροχής της συμβολαιογράφου Χριστίνας Καρυδά-Παπανικήτα, που μεταγράφηκε νόμιμα, απορριπτομένων των αντιθέτων ισχυρισμών των εναγομένων". Και βάσει των παραδοχών αυτών το Εφετείο δέχθηκε την ένδικη αναγνωριστική αγωγή του αναιρεσιβλήτου, τον οποίο και αναγνώρισε κύριο του επιδίκου ως άνω αγρού, εκτάσεως 10814,60 τ.μ.
ΙΙ. Ο αναιρετικός λόγος του άρθρου 559 αρ.11γ' του ΚΠολΔ είναι αβάσιμος όταν από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει χωρίς αμφιβολία ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε όλα τα αποδεικτικά μέσα που είχαν προσκομίσει και επικαλεστεί οι διάδικοι. Εξάλλου κατά το άρθρο 561 παρ. 1 του ΚΠολΔ η εκτίμηση από το δικαστήριο της ουσίας πραγματικών γεγονότων και ειδικότερα του περιεχομένου εγγράφων δεν υπόκειται στον έλεγχο του Αρείου Πάγου, εκτός αν παραβιάστηκαν κανόνες δικαίου ή αν υπάρχει λόγος αναιρέσεως κατά το άρθρο 559 αρ. 19 και 20. Τέλος, η αναφορά στο αναιρετήριο του περιεχομένου και μόνο των διατάξεων του άρθρου 559 του ΚΠολΔ ή μερικών από αυτές δεν αποτελούν τους αντίστοιχους λόγους αναιρέσεως, ως περιεχόμενο, μεταξύ των άλλων, του αναιρετηρίου, κατά το άρθρο 566 παρ. 1 του ΚΠολΔ, αφού δεν περιέχει (η ανωτέρω αναφορά)αιτιάσεις κατά της προσβαλλόμενης απόφασης.
Εν προκειμένω, με τον πρώτο λόγο του αναιρετηρίου και υπό την επίκληση του αριθμού 1 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ προσβάλλεται και μόνον η ουσιαστική κρίση του δικαστηρίου ως προς τη θέση στην οποία κατά τις προπαρατεθείσες (υπό Ι) παραδοχές του βρίσκεται το επίδικο και επομένως ως προς την ταυτότητα του επιδίκου, με τους δεύτερο δε και τρίτο λόγους από τον αριθμό 11γ (όχι και 1, 8 και 20), όπως εκτιμώνται, του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, προσάπτεται η αιτίαση ότι το Εφετείο παρά τον νόμο δεν έλαβε υπόψη τα αναφερόμενα αποδεικτικά μέσα τα οποία οι αναιρεσείοντες είχαν προσκομίσει και επικαλεστεί για την απόδειξη της κατ' αυτούς αληθούς θέσεως του επιδίκου, μεταξύ των οποίων η έκθεση του ορισθέντος πραγματογνώμονα και το συνημμένο σ' αυτήν σχέδιο 3 της περιοχής, η υπ' αριθμ. .../2007 βεβαίωση του Δήμου Καρπάθου και το απόσπασμα του χάρτη του Δασαρχείου Καρπάθου της ίδιας περιοχής. Ο πρώτος από τους ανωτέρω λόγους αναιρέσεως είναι απαράδεκτος κατά την προρρηθείσα διάταξη του άρθρου 561 παρ 1 του ΚΠολΔ, ως αναφερόμενος στην ανέλεγκτη ουσιαστική κρίση του δικαστηρίου (κρίση περί πραγμάτων), οι λοιποί δε, αβάσιμοι, αφού από τη βεβαίωση του Εφετείου ότι έλαβε υπόψη όλα τα αποδεικτικά μέσα που είχαν προσκομίσει και επικαλεστεί οι διάδικοι, με ειδική αναφορά και της ανωτέρω πραγματογνωμοσύνης, και το όλο περιεχόμενο της αναιρεσιβαλλομένης προκύπτει χωρίς αμφιβολία ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε και τα αναφερόμενα στο αναιρετήριο ως άνω έγγραφα. Τέλος, η αναφορά στο αναιρετήριο ότι "επειδή η προσβαλλόμενη είναι αναιρετέα και δια τους επόμενους λόγους" και η εν συνεχεία τούτου παράθεση (σε εισαγωγικά) του κειμένου και μόνο των αριθμών 1, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 19 και 20 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ δεν συνιστά προβολή αναιρετικών λόγων κατά την έννοια του προρρηθέντος άρθρου 566 παρ. 1 του ΚΠολΔ που θα πρέπει να απαντηθούν.
ΙΙΙ. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει να απορριφθεί η αίτηση αναιρέσεως ως αβάσιμη κατ' ουσίαν και να καταδικασθούν οι αναιρεσείοντες στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου, κατά το νόμιμο αίτημα του τελευταίου (άρθρ. 176, 183, 191 παρ. 2ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 5-12-2010 αίτηση των Μ. Λ. κ.λ.π. για αναίρεση της υπ' αριθμ. 169/2010 αποφάσεως του Εφετείου Δωδεκανήσου.
Καταδικάζει τους αναιρεσείοντες στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου, την οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 5 Ιουνίου 2013.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του στις 13 Ιουνίου 2013.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ